A. Thirrja e Levit (5:27, 28)
Levi ishte një tagrambledhës Jude për qeverinë romake. Njerëz të tillë ishin të urryer nga bashkëkombasit e tyre Judenj, jo vetëm për shkak të bashkëpunimit të tyre me Romën, por edhe për shkak të pandershmërisë së tyre. Një ditë ndërkohë që Levi ishte në punë, Jezusi i kaloi pranë dhe e ftoi që të bëhej ndjekësi i Tij. Me një gatishmëri të habitshme, Levi i la të gjitha, u ngrit dhe e ndoqi. Mendoni për pasojat e mëdha që rrodhën nga ai vendim i thjeshtë. Levi ose Mateu, u bë shkruesi i Ungjillit të Parë. Ia vlen të dëgjosh thirrjen e Tij dhe ta ndjekësh Atë.
B. Përse Biri i Njeriut Thërret Mëkatarët (5:29-32)
5:29, 30 Është sugjeruar që Levi kishte tre qëllime në organizimin e kësaj gostie të madhe. Ai dëshironte të nderonte Zotin, të dëshmonte publikisht për besnikërinë e tij të re dhe që t’i prezantonte Jezusit miqtë e tij. Shumica e Judenjve nuk do të kishin ngrënë kurrë me një grup tagrambledhësish. Jezusi hëngri me tagrambledhësit dhe mëkatarët. Sigurisht që Ai nuk u vëllazërua me ta në mëkatet e tyre, dhe nuk bëri asgjë që do të prishte dëshminë e Tij, por Ai i përdori këto raste për të mësuar, qortuar dhe bekuar.
Skribët dhe farisenjtë e atij vendi {{1}} e kritikuan Jezusin që shoqërohej me këta njerëz të ndotur, fundërrinat e shoqërisë.
5:31 Jezusi iu përgjigj duke thënë që veprimi i Tij ishte në përputhje të plotë me qëllimin e ardhjes së Tij në botë. Njerëzit e shëndetshëm nuk kanë nevojë për një doktor; vetëm ata që janë të sëmurë kanë.
5:32 Farisenjtë e konsideronin veten e tyre të drejtë. Ata nuk e kishin ndjenjën e thellë të mëkatit apo të nevojës. Prandaj, ata nuk mund të përfitonin nga shërbesa e Doktorit të Madh. Por këta tagrambledhës dhe mëkatarë kuptuan që ishin mëkatarë dhe që kishin nevojë të shpëtoheshin nga mëkatet e tyre. Dhe ishte pikërisht për njerëz të tillë që Shpëtimtari kishte ardhur. Në të vërtetë farisenjtë nuk ishin të drejtë. Ata kishin nevojë për t’u shpëtuar njësoj si këta tagrambledhës. Por ata nuk dëshironin të rrëfenin mëkatet e tyre dhe të pohonin fajin që kishin. Dhe kështu që e kritikonin Doktorin që shkonte tek njerëz që ishin seriozisht të sëmurë.
C. Shpjegimi i Mos-agjërimit të Dishepujve të Jezusit (5:33-35)
5:33 Taktika tjetër e farisenjve ishte ta pyesnin Jezusin mbi zakonin e agjërimit. Në fund të fundit, dishepujt e Gjon Pagëzorit kishin ndjekur jetën asketike të mësuesit të tyre. Dhe ndjekësit e Farisenjve kryenin shumë rite fetare. Por dishepujt e Jezusit nuk bënin gjëra të tilla. Përse jo?
5:34, 35 Zoti iu përgjigj duke u thënë që nuk kishte asnjë arsye përse të agjëronin gjatë kohës që Ai ishte ende me ta. Këtu Ai e lidh agjërimin me trishtimin dhe hidhërimin. Kur Ai do t’u hiqej prej tyre, që do të thotë në mënyrë të dhunshme, me vdekje, ata do të agjëronin si një shprehje e trishtimit të tyre.
D. Tre Shëmbëlltyra në lidhje me Ndarjen e Re (5:36-39)
5:36 Tre shëmbëlltyrat që pasojnë tani na tregojnë ne që një ndarje e re ka filluar, dhe nuk mund të ketë një përzierje të së resë me të vjetrën.
Në shëmbëlltyrën e parë, rroba e vjetër flet për sistemin apo ndarjen ligjore, ndërkohë që rroba e re paraqet epokën e hirit. Ato janë të papajtueshme me njëra tjetrën. Një përpjekje për të përzierë ligjin dhe hirin rezulton në prishjen e të dyjave. Një copë e marrë nga rroba e re e prish atë, dhe nuk i përshtatet të vjetrës, si nga pamja ashtu edhe nga fortësia. J. N. Darby thotë mjaft mirë: “Jezusi nuk do të bënte një gjë të tillë si të qepte Krishterimin tek Judaizmi. Mishi dhe ligji shkojnë së bashku, por hiri dhe ligji, Drejtësia e Perëndisë dhe e njeriut, nuk do të përzihen kurrë.”
5:37, 38 Shëmbëlltyra e dytë mëson mbi marrëzinë e vendosjes së verës së re në kacekë të vjetër. Veprimi fermentues i verës së re shkakton presion mbi lëkurët që nuk janë më aq elastike sa duhet për të duruar. Lëkurët pëlcasin dhe vera derdhet. Format, zakonet dhe ritualet e dala jashtë mode të Judaizmit ishin tepër të ngurta për të mbajtur gëzimin, gjallërimin dhe energjinë e ndarjes së re. Vera e re në këtë kapitull është parë në metodat jotradicionale të katër burrave që sollën paralitikun tek Jezusi. Ajo është parë në freskinë dhe zellin e Levit. Kacekët e vjetër paraqesin formalitetin e ftohtë dhe të rëndë të Farisenjve.
5:39 Shëmbëlltyra e tretë thotë që askush që ka pirë verë të vjetër nuk do menjëherë verë të re, sepse ai thotë “E vjetra është më e mirë.” Ko paraqet kundërshtimin natyral të njerëzve për të braktisur të vjetrën për të renë, Judaizmin për Krishterimin, ligjin për hirin, hijet për thelbësoren! Ashtu si Darby thotë, “Një njeri i mësuar me forma, me organizime njerëzore, me fenë e etërve, etj, nuk pëlqen kurrë parimet e reja dhe fuqinë e mbretërisë.”
E. Biri i Njeriut është Zot i Shabatit (6:1-11)
6:1, 2 Tani përpara nesh sillen dy incidentet e ndodhura në lidhje me ditën e Shabatit, për të na treguar që kundërshtimi i krerëve fetarë po arrinte kulmin. I pari ndodhi në “Shabatin e dytë- të parë” (përkthimi fjalë për fjalë). Kjo shpjegohet si më poshtë: Shabati i parë ishte ai që vinte i pari pas Pashkës. I dyti ishte ai që vinte më pas. Një të shtunë pas së shtunës së madhe, Zoti dhe dishepujt e Tij po ecnin nëpër disa ara me grurë. Dishepujt këputnin kallinj, i shkoqnin me dorë dhe i hanin. Farisenjtë nuk mund të grindeshin për grurin që u mor; sepse kjo lejohej me ligj (Ligji i Perterire 23:25). Kritika e tyre ishte që kjo gjë po bëhej gjatë Shabatit. Ndonjëherë ata e quanin këputjen e grurit një veprim që lidhej me korrjen dhe shkoqjen e tij një veprim që lidhej me shirjen.
6:3-5 Përgjigjja e Zotit, duke përdorur një incident nga jeta e Davidit, ishte që ligji i Shabatit nuk kishte pasur kurrë synim që te ndalonte një veprim të domosdoshëm. Të ndjekur dhe të hedhur poshtë, Davidi dhe burrat e tij ishin të uritur. Ata hynë në shtëpinë e Perëndisë dhe hëngrën bukët e paraqitjes, që zakonisht ruhej për priftërinjtë. Perëndia bëri një përjashtim në rastin e Davidit. Në Izrael kishte mëkat. Mbreti ishte hedhur poshtë. Ligji në lidhje me bukët e paraqitjes nuk ishte synuar për t’u zbatuar në atë mënyrë nënshtrimi sa të linte të vdiste urie mbretin e Perëndisë.
Këtu ishte një situatë e ngjashme. Krishti dhe dishepujt e Tij ishin të uritur. Farisenjtë do të preferonin t’i shihnin ata duke vdekur sesa të mblidhnin grurë ditën e Shabatit. Por Biri i Njeriut është Zot edhe i Shabatit. Ai e dha ligjin në fillim dhe askush tjetër nuk ishte më i kualifikuar sesa Ai për të interpretuar domethënien e vërtetë shpirtërore të tij dhe për ta ruajtur atë nga keqkuptimet.
6:6-8 Një incident i dytë që ndodhi një shabat tjetër kishte të bënte me një shërim të mrekullueshëm. Skribët dhe farisenjtë rrinin dhe e ruanin Jezusin për të parë nëse do ta shëronte apo jo të shtunën atë njeri që e kishte dorën e tharë. Nga eksperiencat e shkuara dhe nga sa e njihnin Atë, ata kishin arsye për të besuar që Ai do ta bënte një gjë të tillë. Dhe Zoti nuk i zhgënjeu. Në fillim Ai i kërkoi njeriut të çohej në mes të gjithë turmës në sinagogë. Ky veprim dramatik përqëndroi vëmendjen e të gjithëve mbi atë që do të ndodhte.
6:9 Pastaj Jezusi u tha kritikëve të Tij nëse ishte e lejueshme të shtunave të bësh mirë apo keq. Nëse do të ishin përgjigjur ashtu si duhet atyre u duhet të thonin që ishte e drejtë të bëje mirë ditën e shtunë [Shabatin], dhe ishte gabim të bëje keq. Nëse ishte e drejtë për të bërë mirë, atëherë Ai ishte duke bërë kështu nëpërmjet shërimit të atij njeriu. Nëse ishte gabim të bëje keq ditën e shtunë, atëherë ata ishin duke shkelur të shtunën duke komplotuar për të vrarë Zotin Jezus.
6:10 Nuk kishte asnjë përgjigje nga kundërshtarët. Jezusi atëherë e drejtoi njeriun për të shtrirë dorën e tij të djathtë. (Vetëm doktor Luka përmend që ishte dora e tij e djathtë). Bashkë me urdhërin shkoi edhe fuqia e duhur. Ndërkohë që burri u bind, dora e tij u shëndosh si ajo që ishte normale.
6:11 Farisenjtë dhe skribët ishin tërbuar. Ata dëshironin ta dënonin Jezusin për shkelje të Shabatit. Gjithë që Ai kishte bërë ishte të folurit e disa fjalëve dhe njeriu ishte shëruar. Në gjithë këtë nuk ishte përfshirë ndonjë punë fizike. E përsëri ata komplotonin me njëri tjetrin si ta “kapnin” Atë.
Shabati ishte synuar nga Perëndia për të mirën e njeriut. Kur kuptohej ashtu si duhej, ai nuk ndalonte një punë të domosdoshme ose një vepër mëshire.
F. Zgjedhja e Të Dymbëdhjetëve (6:12-19)
6:12 Jezusi e kaloi gjithë natën në lutje përpara se të zgjidhte të dymbëdhjetët. Çfarë qortimi është kjo ndaj rrëmbyeshmërisë sonë dhe ndaj pavarësisë sonë tek Perëndia! Luka është i vetmi ungjilltar që e përmend këtë natë lutjeje.
6:13-16 Të dymbëdhjetët që Ai zgjodhi nga rrethi i gjerë i dishepujve ishin:
- Simoni, të cilit i vuri emrin Pjetër, biri i Jonës, dhe një nga apostujt më të spikatur.
- Andrea, vëllai i tij. Ishte pikërisht Andrea ai që e prezantoi Simonin me Zotin.
-
Jakobi, i biri i Zebedeut. Ai ishte i privilegjuar pasi shkoi me Pjetrin dhe Gjonin në Malin e Shpërfytyrimit. Ai u vra nga Herod Agripa I.
-
Gjoni, i biri i Zebedeut. Jezusi e quajti Jakobin dhe Gjonin “Bij të Shkrepëtimës.” Ishte ky Gjon që shkroi Ungjillin dhe Letrat që mbanin emrin e tij, si dhe librin e Zbulesës.
-
Filipi, një i lindur në Betsaida, që i prezantoi Natanaelin Jezusit. Nuk duhet ngatërruar me Filipin, ungjilltarin në Librin e Veprave.
-
Bartolemeu, që në përgjithësi mendohet se është një emër tjetër për Natanael. Ai është përmendur vetëm në listat e të dymbëdhjetëve.
-
Mateu, tagrambledhësi, i quajtur gjithashtu Levi. Ai shkroi Ungjillin e Parë.
-
Thomai, i quajtur Binjaku. Ai tha që nuk do të besonte që Zoti ishte ringjallur nëse nuk do ta shihte me sytë e provës.
-
Jakobi i Alfeut. Ai mund të ketë qenë dishepulli që mbante një vend përgjegjësie në kishën në Jerusalem pas Jakobit, birit të Zebedeut, i cili u vra nga Herodi.
-
Simoni i quajtur Zelota. Për sa i përket shënimeve të shenjta për të dihet shumë pak.
11. Juda, biri i Jakobit. Ndoshta është Juda, autori i Letrës, dhe siç besohet nga shumë mund të jetë Lebeu, i mbiquajtur Tade. (Mt. 10:3; Mr. 3:18)
- Juda Iskarioti, që mendohet se ka qenë nga Kerioti në Judë, dhe kështu pra ishte i vetmi dishepull që nuk ishte nga Galilea. Tradhtari i Zotit tonë, i cili u quajt nga vetë Zoti “biri i humbjes.”
Dishepujt nuk ishin të gjithë njerëz me një intelekt apo me aftësi të shquara. Ata përfaqësonin një prerje tërthore të njerëzimit. Gjëja që i bëri ata të mëdhenj ishte marrëdhënia me Jezusin dhe bindja ndaj Tij. Ata ndoshta ishin të rinj në të njëzetat kur Shpëtimtari i zgjodhi. Rinia është koha kur njerëzit janë më të zellshëm, më të aftë për t’u mësuar dhe për të duruar vështirësi. Ai zgjodhi vetëm dymbëdhjetë dishepuj. Ai ishte më i interesuar në cilësi sesa në numër. Ai mund t’i dërgonte ata dhe me anë të një procesi riprodhimi shpirtëror, mund të ungjillëzonte të gjithë botën.
Sapo u zgjodhën dishepujt, ishte e rëndësishme që ata të mësoheshin tërësisht me parimet e mbretërisë së Perëndisë. Pjesa tjetër e këtij kapitulli i është kushtuar një përmbledhjeje të llojit të karakterit dhe të sjelljes që duhet të gjendet në dishepujt e Zotit Jezus.
6:17-19 Ligjërata e mëposhtme nuk është e njëjtë me Predikimin në Mal. (Mt. 5-7). Ai ishte dhënë në një mal; ndërsa kjo në një vend të sheshtë. Predikimi në mal kishte bekime dhe jo mallkime; kjo i ka të dyja. Ka edhe ndryshime të tjera – në fjalë, në gjatësi, në theksime. {{2}}
Vini re që ky mesazh i një dishepullimi të rreptë iu dha si turmës ashtu edhe të dymbëdhjetëve. Duket sikur kurdo që një turmë e madhe e ndiqte Jezusin, Ai e provonte sinqeritetin e tyre duke u folur mjaft hapur. Siç ka thënë dikush, “Në fillim Krishti i thërret të gjithë, pastaj Ai i ndan.”
Një numër i madh njerëzish kishin ardhur nga e gjithë Judea dhe Jerusalemi në jug, nga Tiro dhe Sidoni në veriperëndim, Johebrenj dhe Judenj. Njerëz të sëmurë dhe të demonizuar afroheshin për të prekur Jezusin; ata e dinin që prej Tij dilte një fuqi shëruese.
Është tepër e rëndësishme të kuptojmë se sa revolucionare janë mësimet që jepte Shpëtimtari. Mbani mend që Ai ishte duke shkuar në Kryq. Ai do të vdiste, do të varrosej, do të ringjallej ditën e tretë dhe do të kthehej përsëri në qiell. Lajmi i mirë i shpëtimit falas duhet të shkojë në gjithë botën. Shpengimi i njerëzve varet në dëgjimin e mesazhit. Si mund të ungjillëzohet bota? Drejtuesit e mprehtë të kësaj bote do të organizonin një ushtri të madhe, të siguronin financime liberale, furnizime të bollshme me ushqime, zbavitje për moralin e njeriut dhe marrëdhënie të mira publike.
G. Bekime dhe Mallkime (6:20-26)
6:20 Jezusi zgjodhi dymbëdhjetë dishepuj dhe i dërgoi ata në botë të varfër, të uritur dhe të persekutuar. A mund të ungjillëzohet bota në këtë mënyrë? Po, dhe në asnjë mënyrë tjetër! Shpëtimtari filloi me katër bekime dhe katër mallkime. “Lum ju të varfër.” Jo të lumë janë të varfërit, por lum ju të varfër. Varfëria në vetvete nuk është një bekim; shpesh ajo është një mallkim. Këtu Jezusi flet për një varfëri të vet-imponuar për hir të Tij. Ai nuk po fliste për njerëz që janë të varfër për shkak të dembelizmit, tragjedive apo për shkaqe që janë jashtë kontrollit të tyre. Për më tepër Ai u referohej atyre që me qëllim zgjedhin për ta ndarë Shpëtimtarin e tyre me të tjerët. Dhe kur e mendoni këtë thellë kuptoni që është i vetmi afrim i arsyeshëm që mund të jetë. Mendoni sikur apostujt të kishin shkuar nëpër botë si njerëz të pasur. Njerëzit do të kishin vërshuar drejt flamurit të Krishtit me shpresën se do të bëheshin të pasur. Dhe siç ishte e vërteta, apostujt nuk mund t’u ofronin atyre as ar dhe as argjend. Nëse ata do të vinin do të ishte vetëm në kërkim të bekimeve frymërore. Gjithashtu nëse dishepujt do të ishin të pasur, ata do të kishin humbur bekimet që vijnë nga të qenurit vazhdimisht i varur tek Zoti dhe nuk do të mund të provonin besnikërinë e Tij. Mbretëria e Perëndisë i përket atyre që janë të kënaqur me plotësimin e nevojave të tyre të përditshme dhe çdo gjë më tepër të mund të shkojë për punën e Zotit.
6:21 “Lum ju që tani keni uri.” Edhe një herë kjo nuk nënkupton gjithë turmat e gjera të njerëzimit që vuajnë nga të ushqyerit keq. Për më tepër i referohet dishepujve të Jezus Krishtit që pranojnë me vullnet të lirë një jetë vet-mohimi me qëllim që të ndihmojnë në zbutjen e nevojës njerëzore, qoftë shpirtërore ashtu edhe fizike. Ka njerëz që dëshirojnë të ndjekin një dietë të thjeshtë dhe të lirë, më tepër sesa t’i privojnë të tjerët nga ungjilli sepse kanë harxhuar kot shumë para duke kënaqur vetveten. Gjithë ky vet-mohim do të shpërblehet një ditë në të ardhmen.
“Lum ju që tani qani.” Jo se trishtimi në vetvete është një bekim; qarja e të pashpëtuarve nuk ka ndonjë përfitim të qëndrueshëm në lidhje me të. Këtu Jezusi po flet për lotët që derdhen për hir të Tij. Lotë për njerëzimin që shkon drejt humbjes. Lotë mbi gjendjen e pafuqishme të kishës. Gjithë trishtimi që durohet gjatë shërbesës për Zotin Jezus Krisht. Ata që mbjellin me lotë do të korrin me këngë gëzimi.
6:22 “Lum ju kur njerëzit do t’ju urrejnë … mallkojnë … fyejnë dhe do ta shpallin emrin tuaj të keq.” Ky bekim nuk është për ata që vuajnë për shkak të mëkateve apo budallallëkut të tyre. Është për ata që fyhen, përjashtohen, largohen dhe vriten për shkak të besnikërisë së tyre ndaj Krishtit.
Çelësi për t’i kuptuar këto katër bekime gjendet në shprehjen “për shkak të Birit të Njeriut.” Gjërat që në vetvete do të ishin një mallkim, bëhen një bekim kur durohen me dëshirë për Të. Por motivi duhet të jetë dashuria për Krishtin; ndryshe edhe sakrificat më heroike janë pavlerë.
6:23 Persekutimi për Krishtin është shkak për një gëzim të madh. Së pari kjo gjë do të sjellë një shpërblim të madh në qiell. Së dyti shoqëron vuajtësin me dëshmitarët e Tij besnikë të epokave të hershme.
Katër bekimet përshkruajnë personin ideal në mbretërinë e Perëndisë – atë që jeton me sakrifica, thjesht, i përmbajtur dhe duke duruar.
6:24 Por, në anën tjetër, katër mallkimet paraqesin ata që janë më pak të çmuar në shoqërinë e re të Krishtit. Tragjikisht, këta janë pikërisht ata që vlerësohen të mëdhenj në botën e sotme. “Mjerë ju o të pasur.” Këto janë probleme serioze dhe morale të lidhura me pasurinë e vënë mënjanë në një botë ku mijëra vdesin çdo ditë nga uria dhe ku çdo person tjetër privohet nga lajmi i mirë i shpëtimit që vjen nëpërmjet besimit tek Krishti. Këto fjalë të Zotit Jezus duhet të konsiderohen me kujdes nga ata të krishterë që tundohen për të grumbulluar thesare këtu në tokë, që kursejnë për një ditë të zezë. Të bësh këtë do të thotë të jetosh për botën e gabuar. Incidentalisht, ky mallkim mbi të pasurit provon prerazi që kur Zoti tha “Lum ju të varfër” në vargun 20, Ai nuk nënkuptonte të varfër në frymë. Ndryshe vargu 24 do të kishte domethënien “Mjerë ata që janë të pasur në frymë” dhe një domethënie e tillë është jashtë logjikës. Ata që janë të pasur dhe që dështojnë ta përdorin atë për pasurimin e përjetshëm të të tjerëve tashmë e kanëmarrë shpërblimin e vetëm që do të marrin ndonjëherë – përmbushjen e tanishme egoiste të dëshirave të tyre.
6:25 “Mjerë ju që jeni të ngopur.” Këta janë besimtarët që hanë në restorante të shtrenjta, që hanë ushqime më të mira, që harxhojnë shumë para kur blejnë ushqim. Motua e tyre është: “Asgjë nuk është tepër e mirë për njerëzit e Perëndisë!” Zoti thotë që ata do të kenë uri një ditë në të ardhmen, që do të thotë, atë ditë kur në qiell do të jepen çmime për një dishepullim besnik dhe sakrifikues.
“Mjerë ju që qeshni tani.” Ky mallkim është synuar për ata jetët e të cilëve janë vazhdimisht mes argëtimeve dhe qejfeve. Ata sillen sikur jeta të ishte bërë për qejf dhe hutohen krejt kur bie fjala për kushtet e dëshpëruara të njerëzve që janë pa Krishtin. Ata që qeshin tani do të hidhërohen dhe do të qajnë kur të shohin mundësitë që kanë humbur në të kaluarën, plotësimin e dëshirave të tyre egoiste dhe varfërinë e vet frymërore.
6:26 “Mjerë ju kur të gjithë {{3}} njerëzit do të flasin mirë për ju.” Përse? Sepse është një shenjë e sigurt që tregon se ti nuk je duke jetuar një jetë që shpall besnikërisht mesazhin e Krishtit. Qortimi i të paperëndishmëve është në natyrën e ungjillit. Ata që marrin duartrokitje nga bota janë shokë të profetëve të rremë të Dhjatës së Vjetër që gudulisnin veshët e njerëzve duke u thënë atyre atë që ata dëshironin të dëgjonin. Ata ishin më të interesuar për lavdinë që vjen nga njerëzit sesa për atë që vjen nga Perëndia.
H. Arma Sekrete e Birit të Njeriut: Dashuria (6:27-38)
6:27-29a Tani Zoti Jezus u zbulon dishepujve të tij një armë sekrete nga arsenali i Perëndisë – armën e dashurisë. Kjo do të ishte një nga armët më efektive në ungjillëzimin e botës. Megjithatë, kur Ai flet për dashuri, Ai nuk i referohet emocioneve njerëzore që lidhen me këtë emër. Kjo është një dashuri e mbinatyrshme. Vetëm ata që janë të rilindur mund ta njohin dhe mund ta shfaqin atë. Është jashtë mase e pamundur për ndonjë që nuk e ka Frymën e Shenjtë. Një vrasës mund të dojë fëmijët e tij, por kjo nuk është dashuria për të cilën foli Jezusi. Njëra është dashuri njerëzore ; tjetra dashuri hyjnore. E para kërkon vetëm jetë fizike; e dyta kërkon jetë hyjnore. E para është më tepër një çështje ndjenjash; e dyta një çështje vullneti. Çdo njeri mund t’i dojë shokët e tij, por duhet një fuqi e mbinatyrshme të duash armikun tënd. Dhe kjo është dashuria (Greqisht – agape) e Dhjatës së Re. Ajo do të thotë t’u bësh të mirë atyre që të urrejnë dhe të lutesh për ata që ju keqtrajtojnë dhe gjithmonë e kurdoherë të mund të kthesh faqen tjetër.
F. B. Meyer shpjegon:
Në kuptimin më të thellë të saj dashuria është kushti kryesor i Krishterimit. Të ndiesh për armiqtë atë çfarë të tjerët ndiejnë për miqtë e tyre; të zbresësh si shiu dhe si rrezet e diellit mbi të padrejtin dhe të drejtin; t’u shërbesh atyre që nuk janë tërheqës dhe joshës ashtu si të tjerët u shërbejnë atyre që janë të tillë; të jesh gjithmonë i njëjtë, duke mos qenë subjekt i gjendjeve të ndryshme shpirtërore, i fantazive apo trilleve; të vuash gjatë, duke mos llogaritur të keqen; të gëzohesh me të vërtetën; të mbash, të besosh, të shpresosh dhe të durosh të gjitha gjërat duke mos dështuar kurrë – kjo është dashuri, dhe një dashuri e tillë është arritje e Frymës së Shenjtë. Ne nuk mund ta arrijmë atë vetë. {{4}}
Një dashuri e tillë është e paprekshme. Bota zakonisht sundon njeriun që kthen të keqen për te keqen. Ajo është e mësuar me luftën e xhunglës dhe me parimin e hakmarrjes. Por ajo nuk di si të veprojë me personin që e kthen çdo të keqe me të mirë. Ajo është tepër e hutuar dhe e çoroditur nga sjellje të tilla që i përkasin një bote tjetër.
6:29b-31 Kur i marrin pallton, dashuria ofron edhe xhaketën e saj. Ajo kurrë nuk i kthen shpinën ndonjë rasti të nevojshëm. Kur privohet në mënyrë të padrejtë nga ajo që i takon, ajo nuk kërkon që t’i rikthehet. Rregulli i saj i artë është t’i trajtojë të tjerët me të njëjtën mirësi dhe konsideratë me të cilat do dëshironte që të trajtohej nga të tjerët.
6:32-34 Njerëzit e pashpëtuar mund të duan ata që i duan. Kjo është një sjellje e natyrshme, dhe kaq e zakontë saqë nuk krijon më asnjë përshtypje në botën e të pashpëtuarve. Bankat dhe shoqëritë kredidhënëse do të japin para me shpresën e mbledhjes së kredive. Kjo gjë nuk kërkon një jetë hyjnore.
6:35 Prandaj Jezusi e përsëriti që ne duhet t’i duamarmiqtë tanë, të bëjmë të mirën dhe të japim hua pa shpresuar që të na i kthejnë. Një sjellje e tillë është dallueshmërisht e krishtere dhe veçon ata që janë bij të Shumë të Lartit. Sigurisht që kjo nuk është mënyra me anë të së cilës mund të bëhemi bij të Shumë të Lartit; kjo mund të ndodhë vetëm duke pranuar Jezusin si Zot dhe Shpëtimtar (Gjoni 1:12). Por kjo është mënyra në të cilën besimtarët e vërtetë e shfaqin veten në botë si bij të Perëndisë. Perëndia na trajtoi ne në mënyrën e përshkruar në vargjet 27-35. Ai është mirëdashës me mosmirnjohësit dhe të mbrapshtët. Kur ne veprojmë në këtë mënyrë ne shfaqim ngjashmërinë familjare. Ne tregojmë se kemi lindur nga Perëndia.
6:36 Të jesh i mëshirshëm do të thotë të falësh kur është në dorën tonë për t’u hakmarrë. Ati tregoi mëshirë ndaj nesh duke mos na dhënë dënimin që meritonim. Ai dëshiron që edhe ne të tregojmë mëshirë ndaj të tjerëve.
6:37 Ka dy gjëra të cilat dashuria nuk i bën – ajo nuk gjykon dhe nuk dënon. Jezusi tha, “Mos gjykoni që të mos gjykoheni.” Para së gjithash ne nuk duhet të gjykojmë motivet e njerëzve. Ne nuk mund të lexojmë zemrën, kështu që nuk mund ta dimë përse një person vepron në një mënyrë apo në një tjetër. Gjithashtu ne nuk duhet të gjykojmë shërbesën e krishtere të dikujt (1 e Korintasve. 4:1-5); Perëndia vetë është Gjykatësi në raste të tilla. Dhe në përgjithësi ne nuk duhet të jemi censorues. Një frymë kritike dhe gjetse gabimesh dhunon ligjin e dashurisë.
Megjithatë ka disa fusha në të cilat të krishterët duhet të gjykojnë. Ne shpesh duhet të gjykojmë nëse të tjerët janë të krishterë të vërtetë apo jo; ndryshe ne kurrë nuk mund të njohim zgjedhën që nuk na takon (2 e Korintasve. 6:14). Mëkati duhet gjykuar në shtëpi dhe në asamble. Me pak fjalë pra, ne duhet të gjykojmë midis të mirës dhe së keqes, por ne nuk duhet të vëmë në dyshim motivet ose të vrasim karakterin.
“Falni dhe do të jeni të falur.” Kjo bën që falja jonë të varet në dëshirën që kemi ne për të falur. Por Shkrimet e tjera na mësojnë që kur ne pranojmë Krishtin me anë të besimit, ne jemi të falur në një mënyrë të pakushtëzuar dhe falas. Si mund ta pajtojmë këtë kontradiktë që është e tillë në dukje? Shpjegimi është ky; që ne jemi duke folur për dy lloje të ndryshme faljesh – juridike dhe prindërore. Falja juridike është ajo falje që sigurohet nga Perëndia Gjykatësi i çdo njërit që beson në Zotin Jezus Krisht. Kjo do të thotë që borxhi i mëkateve u shlye nga Krishti dhe që mëkatari që beson nuk duhet të paguajë për të. Është diçka pa kushtëzime.
Falja prindërore është ajo që sigurohet nga Perëndia At ndaj fëmijës së Tij, kur ai rrëfen dhe braktis mëkatin e tij. Kjo rezulton në restaurimin e bashkësimit në familjen e Perëndisë, dhe nuk ka të bëjë fare me dënimin e mëkatit. Si At, Perëndia nuk mund të na falë ne kur ne nuk kemi dëshirë të falim të tjerët. Ai nuk vepron kështu, dhe nuk mund të ecë në përbashkësi me ata që veprojnë në këtë mënyrë. Është falja prindërore së cilës Jezusi i referohet me fjalët “dhe do të jeni të falur.”
6:38 Dashuria e shfaq veten në dhënie (shiko Gjoni 3:16; Efesianeve 5:25). Shërbesa e Krishterë është një shërbesë shpenzimi. Ata që japin bujarisht shpërblehen bujarisht. Përpara pamjes na shfaqet një burrë veshur me një përparse të madhe. Ai e përdor atë për të mbajtur farat. Sa më shumë fara të hedhë aq më shumë prodhim do të marrë. Ai shpërblehet me një masë të mirë, të ngjeshur, të tundur dhe gufuese. Ai e merr atë në gjirin e tij, që do të thotë në xhepin e gjerë të përparëses së tij. Është një parim fiks në jetë që thotë që ne korrim sipas asaj që kemi mbjellë, gjë që do të thotë se veprimet tona ndikojnë tek ne; që me të njëjtën masë që kemi matur, do të na masin. Nëse mbjellim gjëra materiale ne do të korrim thesare frymërore të një vlere të pakrahasueshme. Është gjithashtu e vërtetë që atë që ne mbajmë e humbasim dhe atë që japim e fitojmë.
I. Shëmbëlltyra e Hipokritit të Verbër (6:39-45)
6:39 Në paragrafin e mëparshëm Zoti Jezus u mësoi dishepujve që ata duhet të kishin një shërbesë dhënieje. Tani Ai i paralajmëron ata duke u thënë që shtrirja ku ata mund të jenë një bekim për të tjerët kufizohet nga gjendja e tyre shpirtërore. I verbëri nuk mund të drejtojë të verbërin; pasi të dy bien në gropë. Ne nuk mund të japim diçka që nuk e kemi. Nëse ne jemi të verbër për sa i përket disa të vërtetave të Fjalës së Perëndisë, ne nuk mund të ndihmojmë dikë tjetër në këto fusha. Nëse ka pika të errëta në jetën tonë frymërore, mund të jemi të sigurt që do të ketë pika të errëta në jetët e atyre që ne i mësojmë.
6:40 “Dishepulli nuk ia kalon mësuesit të vet, madje çdo dishepull që ka mësuar do të jetë si mësuesi i vet.” Një person nuk mund t’u mësojë të tjerëve atë që nuk e di. Ai nuk mund t’i drejtojë studentët e tij në një nivel më të lartë sesa niveli që ai vet zotëron. Sa më shumë që i mëson ata, aq më tepër ata bëhen si ai. Por shkalla e rritjes së tij formon limitin më të lartë tek i cili ai mund t’i çojë ata. Një student është përsosmërisht i mësuar si një dishepull, kur ai bëhet si mësuesi i tij. Difektet në jetën apo doktrinën e mësuesit tejçohen në jetët e nxënësve të tij dhe kur bëhet kontrolli, nxënësi nuk mund të jetë mbi mësuesin.
6:41,42 Kjo e vërtetë e rëndësishme del më fuqishëm në ilustrimin e lëmishtës dhe traut. Një ditë një njeri është duke ecur në një lëmë ku është shirë gruri dhe era që fryn çon në syrin e tij një lëmishtë. Ai e fërkon syrin për ta hequr atë, por sa më shumë që bën këtë veprim, aq më tepër e lëndon syrin. Në atë kohë kalon një njeri tjetër i cili sheh hallin e të parit dhe i ofron ndihmë. Por ky njeri ka një tra në syrin e tij! Ai nuk mund të ndihmojë pasi nuk sheh se ç’bën. Mësimi është ky që një mësues nuk mund t’u flasë dishepujve për të metat në jetët e tyre nëse ai ka të njëjtat të meta në një shkallë tepër të ekzagjeruar në jetën e tij që nuk i sheh. Nëse duam që të jemi një ndihmë për të tjerët, jetët tona duhet të jenë një shembull. Ndryshe ata do të na thonë “Mjek, shëro veten tënde!”
6:43-45 Ilustrimi i katërt që përdor Zoti është pema dhe frytet e saj. Një pemë jep frytet e saj, të mira apotë këqija, kjo varet nga vetë ajo. Ne e gjykojmë një pemë nga lloji dhe nga cilësia e fryteve që ka. Kështu është edhe në fushën e dishepullimit. Një njeri që është moralisht i pastër dhe frymërisht i shëndetshëm mund të sjellë bekime për të tjerët, bekime që dalin nga thesari i mirë i zemrës së vet. Në anën tjetër, një njeri që është thelbësisht i papastër mund të nxjerrë vetëm të mbrapshta.
Kështu pra në vargjet 39-45, Zoti u tregon dishepujve që shërbesa e tyre duhet të jetë një shërbesë karakteri. Ajo çfarë ata janë është më e rëndësishme se ajo që ata bëjnë apo thonë. Rezultati përfundimtar i shërbesës së tyre do të përcaktohet nga ajo çfarë ata janë në vetvete.
J. Zoti Kërkon Bindje (6:46-49)
6:46 “Përse më thirrni Zot, Zot dhe nuk bëni atë që ju them?” Fjala Zot do të thotë Pronar; do të thotë që Ai ka të drejtë të plotë mbi jetët tona, që ne i përkasim Atij, dhe që ne jemi të detyruar të bëjmë gjithçka që Ai thotë. Ta thërrasësh Atë Zot dhe më pas të dështosh në bindjen ndaj Tij është tepër kontradiktore. Thjesht një pohim i shpallur me gojë për të qenurit Zot të Tij nuk është i mjaftueshëm. Dashuria dhe besimi i vërtetë përfshijnë bindje. Ne nuk e duam me të vërtetë Atë dhe nuk besojmë me të vërtetë në Të nëse nuk bëjmë atë që thotë Ai.
Më thërret “Udha” dhe nuk ecën në Mua,
Më thërret “Jeta” dhe nuk më jeton,
Më thërret “Pronar” dhe nuk më bindesh,
Nëse të dënoj, mos më fajëso.
Më thërret “Buka” dhe nuk më ha Mua,
Më thërret “E vërteta” dhe nuk më beson,
Më thërret “Zot” dhe nuk më shërben,
Nëse të dënoj, mos më fajëso.
– Geoffrey O’Hara
6:47-49 Për ta përforcuar akoma më shumë këtë të vërtetë, Zoti jep historinë e dy ndërtuesve. Ne shpesh e përdorim këtë histori kur japim ungjillin; ne themi që njeriu i mençur është përshkrim i atij që beson dhe është i shpëtuar; njeriu budalla është ai që e hedh poshtë Krishtin dhe është i humbur. Sigurisht që ky është një zbatim me vlerë. Por nëse e interpretojmë historinë në kontekstin e saj, ne shohim që ajo ka një domethënie akoma më të thellë.
Njeriu i mençur është ai që vjen tek Krishti (shpëtimi), që e dëgjon (udhëzimi) dhe që i vë në praktikë ato (bindje). Ai është personi që e ndërton jetën e tij mbi parime të dishepullimit të krishterë si ato që gjenden në këtë kapitull. Kjo është mënyra e duhur për të ndërtuar një jetë. Kur shtëpia goditet nga përmbytje dhe stuhi, ajo qëndron e fortë sepse e ka themelin në shkëmb, në Krishtin dhe në mësimet e Tij.{{5}}
Njeriu budalla është ai që dëgjon (udhëzimi) por që dështon në ndjekjen e këtyre mësimeve (mosbindje). Ai e ndërton jetën e tij në atë që ai mendon se është më e mira, duke ndjekur parimet mishërore të kësaj bote. Kur stuhitë e jetës ngrihen, shtëpia e tij e cila është pa një themel, shfarroset. Shpirti i tij mund të jetë i shpëtuar, por jeta e tij është e humbur.
Njeriu i mençur është ai njeri që është i varfër, i uritur, që qan dhe që persekutohet – gjithçka për hir të Birit të Njeriut. Bota do ta quante një njeri të tillë budalla. Jezusi e quan atë të mençur.
Njeriu budalla është ai që është i pasur, që feston në mënyra luksoze, që jeton gëzueshëm dhe që është i famshëm në sy të të tjerëve. Bota e quan atë të mençur. Jezusi e quan budalla.
[[1]] Teksti NU shkruan “Farisenjtë dhe skribët e tyre,” që do të thotë ata skribë që mbanin pozicionin e farisenjve.[[1]] [[2]] Shumë shkollarë, megjithatë besojnë që “vend i sheshtë” ishte një vend në anën e malit dhe ndryshimet janë thjesht nga përmbledhja, zgjedhja e theksimit nga Mateu dhe Luka dhe organizimi editorial (frymëzuar nga Perëndia).[[2]] [[3]] Shumica e MSS, lë jashtë fjalën “të gjithë” duke sugjeruar që vetëm disa lavdëronin kompromentuesit.[[3]] [[4]] F. B. Meyer, The Heavenlies, fq.26.[[4]] [[5]] Shkrimi kritik (“i ndërtuar mirë”) që ndiqet në shumicën e Biblave moderne, humbet domethënien origjinale. Nuk është si, por mbi kë (Krishtin) ndërton dikush jetën e tij![[5]]