ÇFARË DASHURIE ËSHTË KJO?

XHON KALVINI BESONTE dhe praktikonte një seri gjërash që shumë nga ata e që e quajnë veten kalvinistë sot do t’i konsideronin gabime serioze, për të mos thënë herezi. Për shembull (ashtu siç kemi parë), ai pohoi në mënyrë dogmatike efikasitetin e pagëzimit të foshnjave për faljen e frytshme të mëkateve dhe hyrjen në mbretërinë. Dhe pavarësisht nga zënka e tij me Romën, ai mësoi se të pagëzohesh nga një prift katolik (bërë nga Kalvini si foshnjë) ishte e vlefshme për përjetësinë. Prifti mund të ishte edhe një jobesimtar i çfarëdoshëm.

Po të mos kishte mbështetur këtë doktrinë të rreme katolike, Kalvini do të duhej t’i nënshtrohej pagëzimit për së dyti, gjë e cila ishte e neveritshme për të. Ai i përqeshte anabaptistët që e kundërshtonin pagëzimin e foshnjave. Arsyeja e tyre e vlefshme dhe biblike – që një foshnjë nuk kishte besuar në Krishtin – u përqesh nga Kalvini dhe zemërimi i tij si dhe ai i reformatorëve të tjerë ra mbi anabaptistët. Këta ungjillorë të vërtetë u përndoqën dhe u vranë si nga katolikët ashtu edhe nga protestantët sepse pagëzoheshin me anë të zhytjes pasi ishin shpëtuar vetëm me anë të hirit, vetëm nëpërmjet besimit, vetëm në Krishtin.

Refuzimi i pagëzimit të foshnjave ishte një prej dy akuzave për të cilat Servetusi (i ndjekur penalisht nga avokati Kalvin) u dogj në turrën e druve. Kalvini shkroi: “Dikush nuk duhet të kënaqet thjesht duke vrarë njerëz të tillë, por duhet t’i djegë mizorisht”{{1}} (Shiko kapitullin 5  te nëntitulli “Tortura dhe djegia e Servetusit!” për kontekst shtesë).

Kalvini nxiti gabimin e rilindjes me anë të pagëzimit, të shpëtimit me anë të “ndonjë metode të fshehtë […] të rilindjes” pa “dëgjimin e besimit [te ungjilli]”, se fëmijët e të zgjedhurve janë automatikisht bij të Perëndisë dhe për barazimin e rrethprerjes me pagëzimin: “Premtimi […] është një në të dyja [rrethprerja dhe pagëzimi] […] falja e mëkateve dhe jeta e përjetshme […] pra, rilindja…. Prandaj mund të dalim në përfundimin se […] pagëzimi është zëvendësuar me rrethprerjen dhe kryen të njëjtën detyrë”{{2}}.

Pagëzimi i foshnjave dhe rrethprerja

Nuk duhet gjë tjetër veç kësaj pjese të veprës së tij Parimet për të shkualifikuar Kalvinin si një mësues të shëndoshë të Shkrimit dhe për të vënë në dyshim tërë konceptin e tij të shpëtimit. Sakramentalizmi i tij imiton katolicizmin:

Ne kemi […] një premtim frymëror dhënë etërve në rrethprerje, të ngjashëm me atë që na është dhënë në pagëzim […] falja e mëkateve dhe ndrydhja e mishit […] pagëzimi përfaqëson për ne atë gjë që rrethprerja nënkuptonte për judenjtë….

Ne rrëfejmë, në të vërtetë, se fjala e Zotit është fara e vetme e rilindjes frymërore; por ne mohojmë […] se, për këtë arsye, fuqia e Perëndisë nuk mund të rilindë foshnjat…. Por besimi, thonë ata, vjen me anë të dëgjimit, përdorimin e të cilit foshnjat nuk e kanë marrë akoma….

Atëherë, le të pyetet Perëndia se pse caktoi rrethprerjen për t’u kryer në trupat e foshnjave […] me anë të pagëzimit ne jemi shartuar në trupin e Krishtit (1 Korintasve 12:13). [Prandaj] foshnjat […] duhet të pagëzohen….

Shiko sulmin e dhunshëm që i bëjnë ata […] mbrojtjes së besimit tonë…. Sepse […] fëmijët […] [e] të krishterëve, meqë pranohen në mënyrë të menjëhershme në lindjen e tyre nga Perëndia si trashëgimtarë të besëlidhjes, duhet t’i nënshtrohen gjithashtu pagëzimit{{3}}.

E njëjta rilindje me anë të pagëzimit, përbuzja e pagëzimit të besimtarëve dhe verbëria rreth ndryshimit midis rrethprerjes dhe pagëzimit mbetet midis shumë kalvinistëve sot. Nën titullin “Pagëzimi i foshnjave”, në “Biblën Studimore të Gjenevës”, R. C. Sprouli përsërit Kalvinin:

Teologjia e reformuar [kalviniste] historike e kundërshton pikëpamjen se vetëm pagëzimi i besimtarëve të rritur është i vërtetë, dhe e refuzon përjashtimin e fëmijëve të besimtarëve nga përbashkësia e dukshme e besimit…. Për më tepër, rasti i Shkrimit për pagëzimin e fëmijëve të besimtarëve qëndron në paralelizmin midis rrethprerjes së Dhiatës së Vjetër dhe pagëzimit të Dhiatës së Re si shenja e vula të besëlidhjes së hirit{{4}}.

Përkundrazi, pagëzimi i përket besëlidhjes së re dhe është vetëm për rrëfimin e besimit në Krishtin (Veprat e Apostujve 8:37); rrethprerja ishte nën besëlidhjen e vjetër dhe pa besim – dhe asnjë prej tyre nuk e shpëton shpirtin. Për më tepër, rrethprerja jo vetëm nuk ndikon te rilindja, te falja e mëkateve, apo shpëtimi, por nuk mund të jetë as një simbol i saj, ashtu siç na kujton T. A. MekMehën (T. A. McMahon), duke qenë vetëm për meshkujt{{5}}. Si mund të shpëtoheshin gratë? Dhe ishte për të gjithë meshkujt pasardhës të Abrahamit. Edhe Ismaeli, një jobesimtar i çfarëdoshëm, u rrethpre – ashtu siç u rrethprenë miliona judenj.

Nëse rrethprerja, ashtu siç mësoi Kalvini, ndikon “faljen e mëkateve dhe jetën e përjetshme […] pra, rilindjen”{{6}},  si mund të humbin judenjtë që u rrethprenë; dhe pse i thirri Pali Perëndisë “për Izraelin […] për shpëtim të tij” (Romakëve 10:1)? Në mënyrë të qartë, rrethprerja nuk u siguroi “faljen e mëkateve dhe jetën e përjetshme” – dhe këtë nuk e bën as pagëzimi!

A ishte me të vërtetë Kalvini interpretuesi i madh?

Argumentet e Kalvinit pasqyrojnë një ndikim në favor të sakramentalizmit që e mësoi si katolik nga Agustini, të cilat i përpunoi dhe më pas u detyrua t’i mbronte. Logjika e tij zakonisht tradhton një papjekuri frymërore. Kalvini tregon në mënyrë të pabesueshme:

Të tillë në kohën tonë janë katabaptistët, të cilët mohojnë se ne jemi pagëzuar ashtu siç duhet, sepse jemi pagëzuar në papat nga njerëz të paudhë dhe idhujtarë…. Kundër këtyre absurditeteve duhet të forcohemi në mënyrë të mjaftueshme nëse arsyetojmë se me anë të pagëzimit ne jemi futur […] në emrin e Atit, të Birit dhe të Frymës së Shenjtë; dhe, për këtë arsye, ai pagëzim nuk është nga njeriu, por nga Perëndia, nga kushdo që është administruar [edhe kleri].

Le të jetë se ata që na pagëzuan të kenë qenë më injorantët për Perëndinë dhe për çdo përkushtim, apo të kenë qenë përbuzës, megjithatë ata nuk na pagëzuan në […] injorancën apo sakrilegjin e tyre, por në besimin e Jezu Krishtit, sepse emri që thërrasin ata nuk ishte emri i tyre, por i Perëndisë…. Por nëse pagëzimi ishte i Perëndisë, me siguri ai përfshiu në të premtimin e faljes së mëkatit, ndrydhjen e mishit, gjallërimin e Frymës dhe përbashkësinë me Krishtin{{7}}.

Në kalvinizëm, vepra fizike e pagëzimit ka fuqi frymërore dhe jep rilindjen. Të ishe i pagëzuar nga priftërinjtë katolikë që nuk ishin as të krishterë, por që promovonin një ungjill të rremë, ishte e pranueshme për Kalvinin, sepse ata përdornin emrin e Perëndisë kur e administronin atë! Madje edhe të ishe pagëzuar nga përbuzës të Krishtit dhe të Perëndisë të sillte “premtimin e faljes së mëkatit…” për aq kohë sa ata ishin “pjesë e detyrës së shërbesës”.

E pabesueshme, edhe pse një figurë e madhe në Reformimin protestant, Kalvini nderonte priftërinjtë e korruptuar dhe të pashpëtuar të Romës si shërbëtorë të Perëndisë! Megjithatë, ai i dënonte dhe i përndiqte ata që dilnin nga ai sistem antikrishti nëpërmjet besimit në Krishtin ngaqë pagëzoheshin pas si besimtarë sipas Fjalës së shenjtë të Perëndisë.

Kalvini mësonte se vetëm kleri, qoftë katolik apo protestant, mund të pagëzonte apo administronte Darkën e Zotit:

…është e papërshtatshme për individë privatë të marrin mbi vete administrimin e pagëzimit; sepse ai, sikurse edhe shpërndarja e Darkës, është pjesë e detyrës së shërbesës. Sepse Krishti nuk e urdhëroi ndonjë burrë apo grua çfarëdo të pagëzojë, por atyre të cilët i kishte caktuar apostuj{{8}}.

Kështu, Kalvini pranonte edhe pretendimin e Romës se peshkopët e tyre ishin pasuesit e dymbëdhjetë apostujve dhe prej tyre priftërinjtë e saj merrnin autoritet hyjnor. Dhe ai ishte prijësi i Reformimit? Në kundërshtim me atë që mësonte Kalvini rreth një “detyre [ekskluzive] shërbese”, Zoti ynë Jezu Krisht i urdhëroi në mënyrë të qartë dishepujt e parë për të bërë dishepuj dhe për të mësuar çdo dishepull të fituar për Të përmes ungjillit që “të zbatojnë të gjitha gjërat që unë ju kam urdhëruar” (Mateu 28:20).

Tolerimi i gabimeve të Kalvinit

Natyrisht, “të gjitha gjërat” nënkuptonte se çdo dishepull i ri bërë nga çdo dishepull i parë duhej të bënte dishepuj, t’i pagëzonte dhe t’i mësonte të bënin njësoj. Çdo i krishterë i vërtetë sot është një dishepull i një dishepulli i një dishepulli e kështu me radhë që nga dishepujt e parë – secili prej tyre duke i mësuar dishepujt e rinj që edhe ta, gjithashtu, duhet të zbatojnë të gjitha gjërat që Krishti i urdhëroi dymbëdhjetë dishepujt e parë. A u urdhëruan dymbëdhjetë dishepujt të pagëzonin dhe të administronin Darkën e Zotit? Atëherë e njëjta gjë vlen për çdo të krishterë të vërtetë si një pasues i apostujve!

Këtu kemi provë të mjaftueshme se të gjithë besimtarët në Krishtin janë të kualifikuar të bëjnë atë që bënë dishepujt e parë, duke përfshirë administrimin e pagëzimit dhe të Darkës së Zotit. Vetë fjalët e Krishtit e shkatërrojnë, në fakt, trillimin e një klase të veçantë kleri që sundon mbi popullin. Habitemi se si ky “interpretues i madh” mund ta shikonte këtë fakt në mënyrë të qartë nga Mandati i Madh, por nuk e pa. Ky gabim elementar ishte baza e fuqisë prej pape që Kalvini përdori në shtypjen e qytetarëve të Gjenevës.

Akoma më keq, si mund të kualifikoheshin priftërinjtë dhe peshkopët e kishës katolike, të cilët as nuk ishin të shpëtuar, por besonin dhe mësonin një shpëtim të rremë përmes veprave dhe riteve, si pasues të apostujve? Dhe si munden shërbyesit kalvinistë, të cilët nuk pajtoheshin qartazi me katolikët rreth ungjillit, të jenë gjithsesi bashkëpasues, duke ndarë me klerin katolik këtë të drejtë ekskluzive për të pagëzuar dhe administruar Eukaristin? “Interpretimi i shkëlqyer” i Kalvinit e shtyu në gabime dhe kontradikta të mëdha, aq të potershme, që habitemi se si kalvinistët e sotëm mund t’i anashkalojnë apo t’i tolerojnë.

Për më tepër, Kalvini mësoi gjithashtu se nuk kishte ndryshim midis pagëzimit të praktikuar nga Gjon Pagëzori dhe pagëzimit që i urdhëroi Krishti dishepujt e Tij të bënin: “Pranoj se pagëzimi i Gjonit ishte pagëzim i vërtetë dhe i njëjtë me atë të Krishtit […] shërbesa e Gjonit ishte plotësisht e njëjtë me atë që më pas iu urdhërua apostujve”{{9}}. Kjo është plotësisht e gabuar saqë nuk kemi nevojë që të diskutojmë. Pagëzimi i Gjonit “për pendim” (Mateu 3:11) nuk kishte të bënte fare me njëjtësimin e besimtarit me Krishtin në vdekjen, varrosjen dhe ringjalljen e Tij, si në rastin e pagëzimit që Krishti u tha dishepujve të Tij të praktikonin.

Fakti që Pali e konsideron pagëzimin e Gjonit të ndryshëm dhe të pavend për besimtarët në Krishtin (Veprat e Apostujve 9:1-6) shpjegohet nga Kalvini me idenë fantastike se këta nuk e kishin marrë pagëzimin e Gjonit{{10}}, edhe pse, si përgjigje ndaj pyetjes së Palit: “’Me se, pra, u pagëzuat?’. Ata u përgjigjën: ‘Me pagëzimin e Gjonit’”.

Duket se kalvinistët janë gati të tolerojnë një pjesë të mirë të gabimit të mësuar nga Xhon Kalvini dhe akoma ta konsiderojnë si një prej interpretuesve më të mëdhenj në histori. Megjithatë, nga një studim i kujdesshëm i asaj që mësoi Kalvini në veprën e tij Parimet marrim një mendim krejt ndryshe.

Që Kalvini i e kishte gabim në shumë pika të tjera duhet të lehtësojë dhimbjen për të pranuar se mbase ai e kishte gjithashtu gabim për TULIP-in. Megjithatë respekti i madh që i atribuohet Kalvinit në pamje të parë e ndalon këtë pranim të thjeshtë të gabimeve serioze nga ana e tij.

Kërkimi i interpretimit “të pamundshëm”

Nuk ka diskutim që interpretimi kalvinisti i Gjonit 6:37-45 është në kundërshtim me tërë përmbajtjen e Shkrimit. Le ta shqyrtojmë gjithashtu në këtë kontekst të veçantë. Te Gjoni 6:65 Jezusi përdor një gjuhë pak të ndryshme duke thënë të njëjtën gjë: “Askush nuk mund të vijë tek unë, nëse nuk i është dhënë [greqisht, didomi] atij nga Ati im”. Vër re se kjo nuk është një dhënie e mëkatarit për Birin, por një dhënie për mëkatarin (i është dhënë atij), duke e bërë të mundur për të që të shkojë te Krishti.

Sigurisht, është e justifikueshme të marrim atë që thotë Ai në vargun 65 të paktën si një tregues të mundshëm të asaj që Krishti nënkuptonte me tërheqjen e Atit: pra, që Ati jep mundësinë për të shkuar. Dhe vërtet, kemi një mori pjesësh të Shkrimit që tregojnë se kjo mundësi i jepet tërë botës përmes ungjillit. Ky arsyetim i thjeshtë e refuzon mjaftueshëm pohimin e Uajtit se “nuk ka asnjë interpretim domethënës të mundshëm jashtë Reformimit të pjesës”. Me siguri ky është të paktën një interpretim i mundshëm.

Në fakt, shohim se e njëjta fjalë greke (didomi) përdoret si “dhënë” shumë herë në Dhiatën e Re në një mënyrë që lejon një interpretim të dallueshëm jokalvinist të fjalëve të Krishtit këtu dhe që është në përputhje me tërë theksimin biblik për dashurinë dhe mëshirën e Perëndisë. Për shembull, Pali përdor didomi kur thotë se Perëndia “u jep të gjithëve jetë, hukatje dhe çdo gjë” (Veprat e Apostujve 17:25). Disa nga pjesët e shumta të tjera ku përdoret didomi për të treguar diçka të dhënë nga Perëndia dhe të cilën njerëzit mund ta pranojnë apo ta refuzojnë, t’i binden ose jo, dhe që përfshin bashkëpunimin e tyre janë si vijon:

• Sepse Ligji u dha nëpërmjet Moisiut… (Gjoni 1:17). Askush nuk detyrohet të bindet, edhe pse ka pasoja serioze për mosbindje.
• Ai do të të jepte ujë të gjallë (Gjoni 4:10). Uji nuk do t’i jepej me detyrim asaj kundër vullnetit të saj. Ajo duhej ta dëshironte dhe duhej ta pinte me dashje.
• Unë u kam dhënë atyre fjalën tënde… (Gjoni 17:14). Dishepujt duhej të pranonin me dashje Fjalën dhe bindja ishte rezultat i zgjedhjes së tyre – ajo nuk u detyrua ndaj tyre.
• A nuk do ta pi unë kupën që më ka dhënë Ati? (Gjoni 18:11). Jezusi iu lut me të madhe Atit se nëse shpëtimi mund t’i sigurohej njerëzimit përmes një mënyre tjetër, ai të mos e pinte atë kupë. Megjithatë, Ai e piu si bindje ndaj Atit dhe dashurisë për ne.
• Për hirin që më është dhënë… (Romakëve 12:3; 15:15; Galatasve 2:9 etj.). Pali e përdor këtë shprehje me të njëjtën fjalë greke disa herë. Ky nuk është hiri i papërballueshëm mitik kalvinist. Hiri i Perëndisë nuk iu imponua atij që ai nuk kishte mundësi për të mos u bindur apo për të mos arritur përmbushjen e tërë vullnetit të Perëndisë, apo që të mos kishte nevojë të bashkëpunonte në përmbushjen e tij.

Me siguri, të gjitha këto përdorime (dhe të tjera të ngjashme me to) na japin arsye të madhe për interpretimin jokalvinist që Uajti thotë se nuk janë “të mundshme”. Ati i tërheq të humburit te Krishti duke u dhënë (didomi) atyre mundësinë për të besuar. Dhënia e atyre që besojnë për Birin është e një natyre tjetër. Dhe ata që janë tërhequr nga Ati duhet, si përgjigje ndaj tërheqjes së Atit, “ta shohin” Atë me sytë e besimit dhe të besojnë në Të për t’u shpëtuar. Dhënia e të shpenguarve nga Ati për Birin është diçka tjetër – një bekim i veçantë për ata që besojnë.

Krishti po thotë se ne nuk mund të kërkojmë shpëtimin – ai duhet të na jepet nga Perëndia. Shpëtimi përfshin një lindje të re dhe askush nuk mund të rilindë vetveten në familjen e Perëndisë; ky privilegj mund të jepet vetëm nga Perëndia dhe vetëm Perëndia ka fuqinë për ta bërë të frytshme me anë të Frymës së Shenjtë. Megjithatë, në tërë këtë, nuk ka bazë as të arsyeshme, as biblike për të besuar se Perëndia ia jep këtë vetëm një grupi të përzgjedhur dhe ia refuzon atë pjesës tjetër të njerëzimit, apo që ia imponon në mënyrë të papërballueshme dikujt.

Krishti nuk thotë se Ati tërheq me forcë apo detyron në mënyrë të papërballueshme dikë të shkojë tek Ai. Në fakt, Krishti jep çdo tregues se ka përgjegjësi të përcaktuar nga ana e atyre që janë tërhequr për të besuar në Të: “Kush beson në mua, nuk do të ketë më kurrë etje […] ju më keni parë, por nuk besoni” (Gjoni 35, 36); “Por ju nuk doni të vini tek unë që të keni jetën” (Gjoni 5:40). Jo “Ju nuk mund të vini tek unë, sepse Ati im nuk do t’ju tërheq”, por “ju nuk doni”.

Në vend të kësaj, pikëpamja kalviniste e “tërheqjes” e bën shprehjen “vini tek unë” të pakuptimtë, duke e çliruar mëkatarin nga çdo përgjegjësi për të shkuar, për t’u penduar apo për të besuar. Dikush nuk mund të quhet përgjegjës për atë që nuk mund të bëjë. Ashtu siç kemi dokumentuar gjerësisht, kalvinizmi mëson se mëkatari është i vdekur dhe nuk mund të përgjigjet nëse Perëndia nuk e rilind së pari përmes hirit të papërballueshëm dhe më pas e shkakton të besojë. Asnjë mësim i tillë nuk haset në Shkrimin – dhe me siguri jo në këtë pjesë.

Jezusi tha: “Ati im ju jep bukën e vërtetë nga qielli” (Gjoni 6:32). Nuk ka ndonjë tregues të ngrënies me zor. Në fakt, Krishti thotë: “Unë jam buka e jetës; kush vjen tek unë nuk do të ketë më kurrë uri dhe kush beson në mua, nuk do të ketë më kurrë etje…. Ky, pra, është vullneti i atij që më ka dërguar: që kushdo që sheh Birin dhe beson në të, të ketë jetë të përjetshme…. Kush beson në mua ka jetë të përjetshme” (Gjoni 6:35, 40, 47). Ai vazhdon të thotë: “Unë jam buka e gjallë që zbriti nga qielli; nëse një ha nga kjo bukë do të jetojë përjetë…” (vargu 51).

Metafora që Krishti zgjodhi për ngrënien dhe pirjen e kundërshton kalvinizmin. Ёshtë e qartë nga kjo pjesë se ngrënia dhe pirja e trupit dhe e gjakut të Krishtit është një metaforë për besimin në Të, ashtu siç pranojnë Shrajneri dhe Uehri: “Të shkosh te Krishti do të thotë të kënaqësh urinë dhe të besosh në të do të thotë të shuash etjen”{{11}}. Edhe pse kalvinisti përpiqet të thotë se besimi jepet nga Perëndia për të shkaktuar të zgjedhurit të besojnë, kjo ide zor se përshtatet me analogjinë e ngrënies dhe pirjes. Me siguri është përgjegjësia e atij të cilit Ati i jep “bukën e jetës” për ta ngrënë me dashje. Nuk ka asnjë iluzion se buka e jetës u jepet me forcë të zgjedhurve përmes hirit të papërballueshëm.

Përgjegjësia njerëzore

Fjalët e Krishtit: “Askush nuk mund të vijë tek unë, po qe se Ati […] nuk e tërheq” nuk janë të njëjta me interpretimin e Uajtit: “Askush nuk është i aftë të vijë tek unë”. Krishti nuk po mohon as domosdoshmërinë, as aftësinë nga ana e njeriut për pranimin dhe besimin veprues. Vetëm Ati mund të tërheqë, por njerëzit duhet të shkojnë te Krishti meqë ky hir u jepet atyre nga Ati. Dhe qindra pjesë të tjera na thonë se kjo dhënie (didomi) është dhuratë e dashurisë së Perëndisë dhe ashtu si dhënia e Birit për të vdekur për mëkatet tona, është për tërë botën. Një kuptim i tillë është në përputhje me ftesat e përsëritura të Shkrimit për të shkuar – ftesa që do të ishin pa kuptim pa një përgjegjësi të përcaktuar nga ana e njeriut dhe aftësi për të “shkuar” kur ai është “tërhequr”. Njeriu duhet të bëjë një zgjedhje: të shkojë ose të mos shkojë, të hajë dhe të pijë Krishtin apo gjërat e kësaj bote dhe Satanin.

Po, Bibla thotë se “nuk ka asnjeri që të kërkojë Perëndinë” (Romakëve 3:11). Por kjo është vetëm njëra anë dhe Bibla e bën të qartë se ky pohim nuk do të thotë, ashtu siç ngul këmbë kalvinizmi, se asnjeri nuk është i aftë të kërkojë. Nuk është se njeriut i mungon aftësia për të kërkuar Perëndinë apo se Perëndia ia refuzon hirin e domosdoshëm për të shkuar tek Ai. Problemi është se njeriu, në vetvete dhe nga vetvetja, i mungon dëshira për të kërkuar Perëndinë. I verbuar nga mëkati dhe i pushtuar nga vetja, njeriu kërkon çdo gjë tjetër veç Perëndisë (duke përfshirë perënditë e rremë që i sheh shumë tërheqës) derisa, me anë të Frymës së Shenjtë, i bindur për mëkat dhe i bindur për nevojën e tij për një Shpëtimtar, tërhiqet te Krishti.

Perëndia, me dashuri të pafund dhe hir të pakufi, e inkurajon vazhdimisht njeriun për ta ndjekur Atë. Edhe pse shumë, mbase pjesa më e madhe (e gjerë është rruga për shkatërrim), e refuzojnë përpjekjen e Frymës së Shenjtë dhe thirrjen e Krishtit për të shkuar tek Ai, shumë i përgjigjen kësaj thirrjeje me pendim te Perëndia dhe besim në Zotin tonë Jezu Krisht, mesazhi që predikoi Pali (Veprat e Apostujve 20:21). Prandaj Pali shkoi gjithandej – duke predikuar ungjillin në përpjekjen për t’i bindur njerëzit – ashtu siç duhet të bëjmë ne (2 Korintasve 5:11) për të shkuar te Krishti.

Njerëzit janë përgjegjës t’i përgjigjen ndërgjegjes, ungjillit dhe përpjekjes së Frymës së Shenjtë në jetët e tyre (Zanafilla 6:3). Gjithashtu ne si besimtarë nuk mund të shmangim përgjegjësinë tonë për t’iu bindur urdhrit të Perëndisë për të predikuar ungjillin dhe për ta bërë këtë në fuqinë e Frymës së Shenjtë dhe me bindje të sinqertë. Pali dhe Barnaba “folën në mënyrë të tillë, sa një turmë e madhe judenjsh dhe grekësh besuan” (Veprat e Apostujve 14:1). Po kështu duhet edhe ne, si “orakujt e Perëndisë” (1 Pjetrit 4:11).

Etja universale që vetëm Perëndia mund ta shuajë

Davidi tha: “Zemra ime më thotë nga ana jote: ‘Kërkoni fytyrën time’. Unë kërkoj fytyrën tënde, o Zot” (Psalmi 27:8). Bijtë e Koreut kënduan: “Ashtu si suta ka një dëshirë të madhe për rrëketë e ujit, kështu shpirti im ka një dëshirë të zjarrtë për ty, o Perëndi” (Psalmi 42:1). Pjesë të tjera të Shkrimit mund të citohen me të njëjtën përmbajtje. Jo vetëm një i zgjedhur, por të gjithë njerëzit e të gjitha kohërave e vendeve (dhe kjo përfshin edhe të paudhët dhe të padrejtët, duke qenë edhe ne të tillë) nxiten në këtë mënyrë:

Kërkoni Zotin ndërsa mund të gjendet, e thirrni ndërsa është afër. I pabesi le ta lërë rrugën e tij dhe njeriu i padrejtë mendimet e tij, dhe le të kthehet tek Zoti që të ketë dhembshuri për të, tek Perëndia ynë që fal bujarisht (Isaia 55:6, 7). Perëndia që bëri botën […] ka bërë nga një gjak i vetëm të gjitha racat e njerëzve […] që të kërkojnë Zotin, mbase mund ta gjejnë duke prekur, ndonëse ai nuk është larg nga secili prej nesh (Veprat e Apostujve 17:24-27).

Interpretimi kalvinist i Gjonit 6, në përpjekjen e tij për të vërtetuar shlyerjen e kufizuar dhe hirin e papërballueshëm, i kthen pjesë të tilla të Shkrimit, si ato më sipër, të pakuptimta. Nuk ka asnjë mundësi që “i pabesi […] njeriu i padrejtë […] të gjitha racat e njerëzve” të kthehet në të “zgjedhurit”! Pa dyshim, Bibla mëson përgjegjësinë njerëzore për të besuar dhe kërkuar Zotin. Nuk mëson se vetëm një grup i zgjedhur bëhen në mënyrë të papërballueshme të shkojnë te Perëndia dhe te Krishti pa ndonjë dashje apo dëshirë nga ana e tyre. Ftesa e Krishtit: “Ejani tek unë”, me siguri do të thotë se, edhe pse njeriu nuk mund të shkojë me pëlqimin e tij pa e tërhequr Ati, megjithatë kur Ati përmes Frymës së Shenjtë i tërheq njerëzit te Krishti, ata janë të aftë si qenie morale të dorëzohen dhe të shkojnë me anë të një veprimi të vërtetë besimi dhe vullneti – apo t’i bëjnë ballë dhe të mos shkojnë.

Pse duhet t’i nxisë Perëndia njerëzit që ta kërkojnë Atë dhe Krishti t’i ftojë të shkojnë tek Ai, kur ata, nëse kalvinizmi është i vërtetë, janë plotësisht të shthurur dhe të vdekur në mëkat deri në atë pikë sa ata as nuk mund të dëgjojnë zërin e Tij apo të kryejnë një lëvizje drejt Tij? Në të vërtetë, nëse kalvinizmi do të ishte i vërtetë, pse duhet të thoshte gjithkujt Krishti “ejani tek unë dhe pini”? Kjo ftesë nuk do të ishte me vend për të zgjedhurit, meqë shkuarja e tyre është vetëm me anë të tërheqjes së tyre nga Ati në mënyrë të papërballueshme. Gjithashtu nuk do të ishte me vend për të pazgjedhurit, sepse nuk ka mënyrë tjetër për të shkuar nëse ata do të kishin dëshirë.

Pikëpamja e skajshme që e interpreton shthurjen njerëzore dhe të qenit i vdekur në mëkat për të nënkuptuar se njeriu natyror nuk mund të ndjekë dhe të gjejë Perëndinë hidhet poshtë nga qindra vargje të Biblës. Pjesët e vetme ku thotë se njeriu nuk e kërkon Perëndinë nuk mund të krahasohen me morinë e pjesëve të tjera që e nxisin njeriun të ndjekë Perëndinë. Këtu janë vetëm disa:

• Kërkoni Zotin […] kërkoni vazhdimisht fytyrën e tij! (1 Kronikave 16:11).
• Në rast se e kërkoni, ai do të vijë tek ju… (2 Kronikave 15:2).
• Ti, o Zot, nuk i braktis ata që të kërkojnë (Psalmi 9:10).
• Ata që kërkojnë Zotin do ta lëvdojnë… (Psalmi 22:26).
• Atyre që kërkojnë Zotin nuk u mungon asgjë (Psalmi 34:10).
• U gëzofshin dhe ngazëllofshin te ti të gjithë ata që të kërkojnë… (Psalmi 40:16).
• Mos u turpërofshin për shkakun tim ata që të kërkojnë… (Psalmi 69:6).
• Ata që e kërkojnë Zotin kuptojnë çdo gjë (Fjalët e Urta 28:5).
• Sepse është koha për të kërkuar Zotin… (Osea 10:12).
• Kërkoni Zotin ju të gjithë, të përulurit e dheut… (Zakaria 2:3).

Nëse njerëzit jo vetëm që nuk e kërkojnë Perëndinë, por nuk mund ta kërkojnë, veç nëse Ai t’i shkaktojë ata ta bëjnë këtë me hirin e papërballueshëm, çfarë nënkuptojnë këto pjesë dhe shumë të tjera të ngjashme me këto? Që njeriu i parilindur mund të nxitet për të kërkuar dhe madje për të gjetur Perëndinë është e qartë nga shumë pjesë të Shkrimit. Perëndia e nxit Izraelin mosbesues dhe rebel: “Do të më kërkoni dhe do të më gjeni, sepse do të më kërkoni me gjithë zemrën tuaj” (Jeremia 29:13). Të tërhequr në mënyrë të papërballueshme pa ndonjë kuptim? Jo – “Sepse ai që i afrohet Perëndisë duhet të besojë se Perëndia është, dhe se është shpërblenjësi i atyre që e kërkojnë atë” (Hebrenjve 11:6).

Kontradikta të tjera

Vetë Kalvini ndonjëherë i kundërshtonte teoritë e tij. Ai mësonte se tërë njerëzit “janë lindur dhe jetojnë për qëllimin e qartë të mësimit për të njohur Perëndinë” dhe për këtë arsye “është e qartë se të gjithë ata që nuk i drejtojnë tërë mendimet dhe veprimet e jetëve të tyre për këtë qëllim nuk arrijnë të përmbushin ligjin e qenies së tyre”{{12}}. Në këtë pjesë, Kalvini përkon me tërë atë që thotë Bibla – por po kundërshtonte kalvinizmin. Si mund të detyrojë tërë njerëzimin “ligji i qenies së tyre” të kërkojë Perëndinë, kur ata janë të paaftë të bëjnë një gjë të tillë? Do të kishte kuptim që njerëzit të ishin mosdashës për të përmbushur “ligjin” e qenies së tyre, por nëse do të ishin të paaftë për të bërë një gjë të tillë do të akuzonte Krijuesin.

Duke pranuar faktin se Perëndia e bëri njeriun për ta kërkuar, për ta gjetur dhe për ta njohur Atë, si mund të besonte Kalvini në shthurjen e plotë? A i ka bërë Perëndia tërë njerëzit për qëllimin e kërkimit dhe njohjes së Tij, ashtu siç tha në mënyrë të qartë Pali në kodrën e Marsit (Veprat e Apostujve 17:26-28) dhe në të njëjtën kohë të lërë pas dore vetë hirin që kanë nevojë për atë kërkim dhe njohje? Dhe pse Perëndia do t’i paracaktonte për dënim para lindjes së tyre turma njerëzish të cilët Ai i ka sjellë në botë “për qëllimin e qartë të mësimit për të njohur Perëndinë”?

Kalvini e kundërshtoi më tepër veten dhe Shkrimin me argumentin shtesë se kur njerëzit “mendojnë për Perëndinë, kjo është kundër vullnetit të tyre; duke mos iu afruar kurrë atij pa u tërhequr në praninë e tij dhe kur janë atje, në vend të frikës së vullnetshme, që rrjedh nga nderimi i madhështisë hyjnore, ndjejnë vetëm atë frikë të detyruar dhe servile që rrëmben gjykimi hyjnor […] të cilën, ndonëse e druajnë, ata në të njëjtën kohë e urrejnë”{{13}}. Një paraqitje e tillë e tmerrshme dhe jobiblike polli idenë e hirit të papërballueshëm.

Ç’mund të themi për të zgjedhurit? A nuk ishin ata një herë e një kohë të shthurur plotësisht, megjithatë janë tërhequr te Perëndia? Dhe ç’mund të themi për shumë pjesë të Shkrimit (disa prej të cilave i kemi cituar) që dëshmojnë për shumë vetë që kanë kënaqësi të ndjekin Perëndinë? Ku thotë se Enoku (i cili eci me Perëndinë) apo Abrahami (miku i Perëndisë) apo Moisiu (që fliste me Perëndinë ballë për ballë) apo Davidi (psalmet e të cilit dëshmojnë për një kërkim të vazhdueshëm dhe një etje për Perëndinë) apo Danieli (për të cilin koha me Perëndinë në lutje ishte aq e çmuar saqë kërcënimi për t’u hedhur në strofën e luanëve nuk e shtynë të që hiqte dorë), e të tjerë, u tërhoqën në mënyrë të papërballueshme nga Perëndia, i cili ua ndryshoi vullnetet e tyre pa bashkëpunimin me dashje nga ana e tyre? Na thuhet se “Danieli vendosi në zemër të tij” (Danieli 1:8) – jo se ai u rilind dhe më pas iu dha besimi dhe dëshira për të kërkuar Perëndinë.

Bibla përmban dëshmi të bollshme të faktit se njerëzit mund të tërhiqen nga Perëndia dhe në të vërtetë të vijnë me zell dhe të bien përmbys e të adhurojnë Atë. Por edhe sikur pikëpamja e njerëzimit plotësisht të shthurur siç e skicon Kalvini të ishte e vërtetë, a nuk do të kishte më tepër arsye Perëndia, i cili është dashuri, të shtrijë hirin e Tij ndaj tërë njerëzimit për të përmbushur qëllimin të cilin edhe Kalvini e pranon se e krijoi? Interpretimi kalvinist i Gjonit 6 minon qindra pjesë të tjera të Shkrimit.

Kalvinistët duken më të zellshëm të përqafojnë disa vargje që thonë se njeriu nuk e kërkon Zotin dhe shumë ngurrues të pranojnë një numër më të madh vargjesh që e nxisin njeriun të kërkojë Perëndinë dhe që flasin për shumë vetë që e gjejnë dhe e duan Atë. Fatkeqësisht, Perëndia i kalvinizmit është shumë përzgjedhës me dashurinë dhe hirin dhe kënaqet duke dënuar miliarda njerëz. Në mbrojtje të karakterit të vërtetë të Perëndisë, ne ngulim përsëri këmbë se ky nuk është Perëndia i Biblës.

 

[[1]] Roland Bainton, Michel Servet, heretique et martyr (Geneva: Droz, 1953), 152-153; letër e 26 shkurtit 1533, tani ka humbur.[[1]] [[2]] John Calvin, Institutes of the Christian Religion, përkth. Henry Beveridge (Grand Rapids, MI: Wm B. Eerdmans Publishing Co., botim i vitit 1998), IV: xvi, 4.[[2]] [[3]] John Calvin, Institutes of the Christian Religion, përkth. Henry Beveridge (Grand Rapids, MI: Wm B. Eerdmans Publishing Co., botim i vitit 1998), xv, 22; xvi, iii, iv, viii, x, xvii-xxxii.[[3]] [[4]] New Geneva Study Bible, 38.[[4]] [[5]] T.A. McMahon, në një intervistë të paregjistruar.[[5]] [[6]] Calvin, Institutes, IV: xvi, 4.[[6]] [[7]] Po aty, 16-17.[[7]] [[8]] Po aty, 20.[[8]] [[9]] Po aty,18.[[9]] [[10]] Po aty, 18.[[10]] [[11]] Thomas R. Schreiner dhe Bruce A. Ware, redaktorë, Still Sovereign: Contemporary Perspectives on Election, Foreknowledge and Grace, (Grand Rapids, MI: Baker Books, 1995), 14.[[11]] [[12]] Calvin, Institutes, I: iii, 3.[[12]] [[13]] Po aty, 4.[[13]] [previous][next]