A. Premtimi i Zotit të Ringjallur për Frymën (1:1-5).

1:1 Libri i Veprave hapet me një rikujtim. Luka doktori i dashur, i kishte shkruar Teofilit më parë, një shkrim që ne e njohim si Ungjilli sipas Lukës (Luka 1:1-4). Në vargjet e fundit të këtij Ungjilli, ai i ka thënë Teofilit se pak përpara Ngjitjes së Tij Zoti Jezus u premtoi dishepujve të Tij se do të pagëzoheshin me Frymën e Shenjtë (Luka 24:48-53).

Tani Luka do të vazhdojë tregimin. Ai kthehet tek ky premtim rëngjedhës si një pikë fillimi. Dhe është e përshtatëshme që ai vepron kështu sepse në atë premtim të Frymës përfshihet zanafilla e të gjitha triumfeve të shfaqura në Librin e Veprave. Luka përshkruan Ungjillin e tij si raportim i parë, ose libri i parë. Në të ai ka regjistruar gjërat që Jezusi filloi të bënte e të mësonte. Në Veprat ai vazhdon raportimin duke treguar gjërat që Jezusi vazhdoi të bëjë e mësojë nëpërmjet Frymës së Shenjtë pas Ngjitjes së Tij.

Vini re që shërbesa e Zotit ishte e të bërit dhe e të mësuarit së bashku [bashkëveprimi i veprave dhe mësimeve]. Nuk ishte një doktrinë pa detyrime apo besim pa sjellje. Shpëtimtari ishte mishërimi i gjallë i asaj që Ai mësoi. Ai praktikoi ato që Ai predikoi.

1:2 Teofili do të kujtonte se libri i mëparshëm i Lukës mbaroi me Ngritjen e Shpëtimtarit, e përshkruar si: Ai u mor lart. Ai do të kujtonte gjithashtu këshillat e fundit që Zoti u dha 11 apostujve para se të nisej.

1:3 Brenda 40 ditëve midis Ringjalljes dhe Ngjitjes së Tij, Zoti iu shfaq dishepujve të Tij, duke iu paraqitur prova bindëse të Ringjalljes së Tij trupore (shih Gjoni 20:19, 26; 21:1,14).

Gjatë kësaj kohe, Ai kishte diskutuar gjithashtu me ta punët e mbretërisë së Perëndisë. Puna e Tij kryesore nuk ishte me mbretëritë e kësaj bote, por ishte me mbretërinë apo sferën ku Perëndia është i njohur si mbret.

Mbretëria nuk duhet të ngatërrohet me Kishën. Zoti Jezus ofroi Veten e Vet si mbret i kombit të Izraelit, por u hodh poshtë. Mbretëria e drejtpërdrejtë e Tij në tokë u shty derisa Izraeli të pranojë Atë si Mesia (Veprat e Apostujve 3:19-21).

Në kohën e tanishme mbreti mungon. Megjithatë Ai ka një mbretëri të padukshme në tokë (Kol. 1:13). Kjo përbëhet nga të gjithë ata që shpallin besnikëri ndaj Tij (Mat. 25:1-12). Në një kuptim, ajo përbëhet nga çdo njeri që deklaron se është i krishterë. Ky është aspekt i jashtëm i saj (Mat.13:1-52). Por në realitetin e brendshëm ajo përfshin vetëm ata që kanë lindur përsëri (Gjo. 3:3,5). Mbretëria në kushtet e tanishme është përshkruar në tregimin e Mateut 13.

Kisha është diçka krejt e re. Nuk ishte subjekt i profecisë së Dhjatës së Vjetër (Ef. 3:5). Ajo përbëhet nga gjithë besimtarët nga Dita e Rrëshajëve deri në ditën e Rrëmbimit. Si Nusja e Krishtit, Kisha do të mbretërojë me Të në Mijëvjeçarin dhe do të shpërndajë lavdinë e Tij përgjithmonë. Krishti do të kthehet si Mbret në fund të Mundimit të madh, do të shkatërrojë armiqtë e Tij, dhe do të ngrejë Mbretërimin e drejtësisë së Tij mbi gjithë botën (Ps.72:8).

Edhe pse mbretërimi i Tij nga Jeruzalemi zgjat vetëm për një mijë vjet (Zbu 20:4) përsëri mbretëria është e përjetshme në kuptimin se të gjithë armiqtë e Perëndisë do të jenë përfundimisht të shkatërruar, dhe Ai do të mbretërojë përjetësisht në qiell pa kundërshtime apo pengesa (2 Pje. 1:11).

1:4 Luka tani rrëfen një takim të Zotit me dishepujt e Tij kur ata janë mbledhur së bashku në një dhomë në Jeruzalem. Shpenguesi i ringjallur i urdhëroi ata të rrinin në Jeruzalem. Por pse në Jeruzalem, do të çuditeshin ata?! Për ata ishte një qytet urrejtjeje, dhune dhe persekutimi!

Po përmbushja e premtimi të Atit do të ndodhte në Jeruzalem. Ardhja e Frymës do të ndodhte pikërisht në qytetin ku Shpëtimtari ishte kryqëzuar. Prezenca e Frymës aty do të dëshmonte për hedhjen poshtë të Birit të Perëndisë nga ana e njeriut. Fryma e së vërtetës do t’i dëshmonte botës për mëkat, drejtësi dhe gjykim, dhe kjo do të ndodhte në fillim në Jeruzalem. Dhe dishepujt do të merrnin Frymën e Shenjtë në qytetin ku ata vetë braktisën Zotin dhe u larguan për të shpëtuar lëkurën e tyre. Ata do të bëheshin të fuqishëm dhe trima në vendin ku ata treguan veten e tyre të dobët dhe frikacakë.

Kjo nuk ishte hera e parë që dishepujt kishin dëgjuar për Premtimin e Atit nga buzët e Shpëtimtarit. Nëpërmjet shërbesës së Tij në tokë, dhe veçanërisht në Bisedën e Tij në Dhomën e Sipërme, Ai u kishte thënë atyre për Ndihmësin që do të vinte (shih Llu. 24:49, Gjo. 14:16,26;15:26;16:7,13).

1:5 Tani, në takimin e fundit të Tij me ta, Ai përsërit premtimin. Disa, pasi jo të gjithë nga ata ishin tashmë të pagëzuar nga Gjoni me ujë. Por pagëzimi i Gjonit ishte i jashtëm e fizik. Pas pak ditësh [2] ata do të pagëzoheshin me Frymën e Shenjtë dhe ky pagëzim do të ishte i brendshëm dhe shpirtëror. Pagëzimi i parë i identifikoi ata së jashtmi me pjesën e penduar të kombit të Izraelit. I dyti do t’i përfshinte ato në Kishën, Trupin e Krishtit, dhe do t’i fuqizonte ata për shërbesë.

Jezusi u premtoi atyre se ata do të pagëzoheshin me Frymën e Shenjtë jo shumë ditë prej atij momenti, por nuk ka përmendur pagëzimin me zjarr (Mat.3:11, 12; Llu. 3:16,17). I mëvonshmi ishte një pagëzim gjykimi [me zjarr] vetëm për jobesimtarët dhe është akoma në të ardhmen.

B. Urdhëresa për apostujt nga Zoti në Ngjitje (1:6-11).

1:6 Ndoshta ngjarja e dëshmuar këtu ka ndodhur në Malin e Ullinjve, përballë Betanias. Kjo ishte pika prej nga Zoti Jezus u kthye në qiell (Llu. 24:50-51).

Dishepujt kanë qenë duke menduar për ardhjen e Frymës. Ata kujtuan që profeti Joel foli për derdhjen e Frymës në lidhje me mbretërimin e lavdishëm të Mesias (Joel 2:28). Prandaj ata arritën në përfundimin se Zoti do të vendoste Mbretërinë e Tij së shpejti, pasi Ai në fillim tha se Fryma do të jepej jo shumë ditë prej atij momenti. Pyetja e tyre zbuloi se ata akoma prisnin Krishtin të vendoste menjëherë Mbretërinë e Tij tokësore.

1:7 Zoti nuk i korrigjoi ata për pritjen e Mbretërimit të Tij në tokë. Një shpresë e tillë ishte dhe është e drejtë. Ai thjesht u tha atyre se ata nuk mund ta dinin se kur do të vinte Mbretëria e Tij. Dita ishte përcaktuar nga Autoriteti i vetëm i Atit, dhe Ai nuk kishte vendosur ta zbulonte atë. Ishte një informacion që i përkiste vetëm Atij.

Shprehja kohët ose stinët është përdorur në Bibël për t’iu referuar ngjarjeve të ndryshme të parathëna nga Perëndia që janë akoma në të ardhmen në lidhje me kombin e Izraelit. Duke qenë me prejardhje Judenjsh dishepujt kuptonin shprehjen e referuar ditës vendimtare duke përfshirë vendosjen e mbretërimit 1000 vjeçar të Krishtit në tokë.

1:8 Duke u shuar kuriozitetin e tyre si një ditë që do të zbulohej në të ardhmen, Zoti Jezus e drejtoi vëmendjen e tyre tek ç’ishte më e ngutshme, tek natyra dhe fusha e misionit të tyre. Sipas natyrës së këtij misioni ata duhet të ishin dëshmitarë; dhe sipas fushës së misionit ata duhet të dëshmonin në Jeruzalem, dhe në gjithë Judenë e Samarinë dhe deri në skajin e tokës.

Por së pari ata duhet të merrnin fuqinë e Frymës së Shenjtë. Kjo fuqi është domosdoshmëria e madhe e dëshmisë së krishterë. Një njeri mund të jetë tepër i talentuar, i stërvitur intensivisht, dhe me eksperiencë të gjerë, por pa fuqi shpirtërore ai është i pafrytshëm. Në anën tjetër një njeri mund të jetë i paedukuar, jo tërheqës, dhe i parafinuar, por le të jetë i mbushur me Frymën e Shenjtë dhe bota do ta shohë atë konsumuar për Perëndinë. Dishepujt e frikësuar kishin nevojë për fuqi për të dëshmuar, guxim të shenjtë për të predikuar Ungjillin. Ata do ta merrnin këtë fuqi kur Fryma e Shenjtë do vinte në ta.

Dëshmia e tyre do të fillonte në Jeruzalem, një parapërgatitje kuptimplote e hirit të Perëndisë. Qyteti ku Zoti ynë u kryqëzua ishte i pari që do të merrte thirrjen për pendim dhe besim në të.

Pastaj Judea, pjesa jugore e Palestinës me një popullim të madh nga Judenjtë, dhe me kryeqytet Jeruzalemin.

Pastaj Samaria, krahina në qendër të Palestinës, me urrejtjen e saj, me një popullsi të përzier me të cilën Judenjtë s’kishin të bënin.

Pastaj skaji i botës; vendet pagane që kishin qenë jashtë kufirit ku privilegji fetar ishte përfshirë. Në këtë qark të gjerë dëshmie ne kemi një linjë të përgjithshme të rrjedhës së historisë në Veprat.

1. Dëshmia në Jeruzalem. (Kap. 1-7).

1. Dëshmia në Jude e Samari. (8:1-9:31).
2. Dëshmia deri në skajin e tokës. (9:32-28:31).

1:9 Sapo Shpëtimtari nisi për mision Dishepujt e Tij, Ai u mor në qiell. Kjo është e gjitha ç’thonë Shkrimet: Ai u mor lart dhe një re e përfshiu Atë nga sytë e tyre. Një ngjarje e tillë spektakolare është përshkruar kaq thjeshtë dhe qetë! Është e habitshme përmbajtja që shkrimtarët e Biblës përdorën duke treguar historitë e tyre. Por kjo na mëson për frymëzimin e Fjalës. Nuk është e zakontë për njerëzit të shkruajnë këto ngjarje të pazakonta me një rezervë të tillë.

1:10 Përsëri pa ndonjë shprehje të një habije të madhe, Luka tregon shfaqjen e dy burrave me veshje të bardhë. Këta ishin dukshëm qenie engjëllore të lejuar të shfaqeshin në formë njeriu. Ndoshta ishin të njëjtët engjëj që u shfaqën tek varri pas Ringjalljes (Llu. 24:4).

1:11 Engjëjt në fillim iu drejtuan dishepujve si burra të Galilesë. Siç dimë, gjithë dishepujt me përjashtim të Judë Iskariotit ishin nga zona më perëndimore e Detit të Galilesë.

Pastaj engjëjt tërhoqën vëmendjen e tyre që ishte përqendruar duke parë qiellin. Pse ishin duke vështruar lart në qiell? A ishte mërzitje, apo adhurim, apo çudi? Padyshim ishte një përzierje e të trejave, kryesisht mërzitje. Kështu u thanë fjalë qetësuese: Krishti që u ngjit do të vinte përsëri.

Këtu kemi një premtim të ardhjes së dytë të Zotit për të vendosur mbretërinë e Tij në tokë. Nuk është Rrëmbimi por ardhja për mbretërim ajo që jepet këtu.

1. Ai u ngjit nga Mali i Ullinjve (v 12). 2. Ai u ngjit personalisht. 3. Ai u ngjit në mënyrë të dukshme. 4. Ai u mor mbi një re (v 9). 5. Ai u ngjit lavdishëm.	1. Ai do të kthehet në Malin e Ullinjve (Zak. 14:4). 2. Ai do të kthehet personalisht (Mat. 3:1). 3. Ai do të kthehet në mënyrë të dukshme. (Mat.24:30). 4. Ai do të vijë mbi retë e qiellit. (Mat.24:30). 5. Ai do të kthehet me fuqi e lavdi të madhe (Mat.24:30).

C. Dishepujt në lutje duke pritur në Jeruzalem. (1:12-26).

1:12 Tek Luka 24:52 dishepujt rikthehen në Jeruzalem me një gëzim të madh. “Dritë nga dashuria e Perëndisë gëzoi zemrat e këtyre burrave dhe i bëri fytyrat e tyre të shkëlqenin pavarësisht nga deti i shqetësimeve që i rrethonte.”

Ishte një udhëtim i shkurtër rreth tre të katërtat e një miljeje (afërsisht 1.1 km) nga mali i quajtur Mali i Ullinjve poshtë përmes Luginës së Kidronit, deri në qytet. Kjo ishte distanca më e madhe që një Jude mund të përshkruante në Shabat në kohën e Dh.R..

1:13 Gjatë kohës që ishin në qytet, ata u ngjitën në dhomën e sipërme dhe po prisnin.

Fryma e Perëndisë këtu rreshton emrat e dishepujve për herën e katërt dhe të fundit (Mat.10:2-4; Mar.3:16-19; Llu. 6:14-16). Tani dallojmë një mungesë shumë të qartë: emri i Judë Iskariotit mungon.

1:14 Dishepujt ishin mbledhur në një mendje të vetme. Kjo shprehje, që gjendet 11 herë në Veprat është një nga çelësat që hap sekretin e bekimit. Kur vëllezërit mblidhen së bashku në unitet, Perëndia i bekon dhe ata shijojnë cilësitë e jetës së përjetshme (Ps.133).

Një çelës i dytë është dhënë në fjalët: ngulmonin në lutje. Tani, si atëherë, Perëndia punon kur njerëzit luten. Zakonisht ne bëjmë gjëra të tjera në vend të lutjes. Por është vetëm kur ne presim të dëshpëruar para Perëndisë duke u lutur, duke besuar palëkundur, të pa nxituar, atëherë fuqia përtërirëse dhe gjallëruese e Frymës së Perëndisë derdhet mbi ne.

S’mund të theksohet sa duhet që uniteti dhe lutja ishin hyrja për në Ditën e Rrëshajëve.

Së bashku me dishepujt ishin disa gra, emrat e të cilave s’janë dhënë (ndoshta ato që kishin ndjekur Jezusin), gjithashtu ishte Maria nëna e Jezusit, dhe…vëllezërit e Tij. Ka disa pika interesante këtu:

1. Kjo është përmendja e fundit me emër e Marisë në Dh.R.. Padyshim kjo është një “protestë e heshtur kundër adhurimit të Marisë.” Dishepujt nuk i luteshin asaj (Marisë), por luteshin bashkë me atë. Ajo po priste me ta për të marrë dhuratën e Frymës së Shenjtë.

2. Maria është quajtur nëna e Jezusit, por jo “nëna e Perëndisë.” Jezus është emri i Zotit tonë në njerëzimin e Tij [d.m.th. si qenie njerëzore]. Si njeri, Ai u lind nga Maria dhe për këtë ajo duhet të quhet nëna e Jezusit. Por asnjëherë në Bibël ajo s’është quajtur “nëna e Perëndisë.” Edhe pse Jezus Krishti është vërtetë Perëndi, është doktrinisht absurde të thuash që Perëndia ka një nënë njerëzore. Si Perëndi, Ai ka ekzistuar në përjetësi.

1. Përmendja e vëllezërve të Jezusit pas referimit të Marisë, do të thotë që interpretimi më i mundshëm është që këta të ishin bij të Marisë dhe gjysëm-vëllezër të Jezusit. Disa vargje të tjera në lidhje me këtë hedhin poshtë idenë, e mbrojtur nga disa, se Maria ishte një virgjëreshë e përhershme dhe që asnjëherë s’lindi fëmijë pas lindjes së Jezusit (shih p.sh. Mat. 12:46; Mar. 6:3; Gjo. 7:3,5 dhe 1 e Korintasve 9:5; Gal. 1:19; shih gjithashtu Ps. 69:8).

1:15 Një dite kur rreth 120 dishepuj ishin mbledhur së bashku, Pjetri u kujtoi atyre shkrimet e Dh.V. që flisnin për atë që do të tradhtonte Mesinë.

1:16,17 Në fillim, Pjetri përmendi që një profeci e shkruar nga Davidi lidhur me Judën duhet të përmbushet. Por para se të citonte këtë shkrim ai i kujtoi ata që edhe pse Juda ishte një nga të dymbëdhjetët dhe kishte ndarë me ta shërbesën e tyre apostolike, përsëri ai u shërbeu si prijës atyre që arrestuan Jezusin. Vini re zbutjen që Pjetri përdor për të përshkruar këtë veprim të poshtër, d.m.th. Juda u bë një tradhtar me zgjedhjen e tij të lirë dhe kështu ai përmbushi profecitë që thoshin se dikush do t’ia shiste Zotin armiqve të Tij.

1:18,19 Këto dy vargje janë trajtuar si paranteza shkruar nga Luka dhe jo si një pjesë e mesazhit të Pjetrit. Ato kompletojnë faktet historike lidhur me vdekjen e Judës dhe kështu hap rrugën për caktimin e zëvendësuesit të tij.

Nuk ka kontradiktë midis mënyrës së vdekjes së Judës dhënë këtu dhe asaj që gjendet tek Mateu 27:3-10. Mateu bën të ditur se pasi ai i kishte dhënë 30 siklat e argjendit kreut të priftërinjve, ai shkoi jashtë dhe vari veten. Kreu i priftërinjve më pas mori lekët dhe bleu një arë për varre.

Këtu në Veprat Luka thotë se Juda fitoi një arë me shpërblimin e paudhësisë dhe duke rënë kokë poshtë…dhe të gjitha të brendshmet iu derdhën.

Duke i vendosur të dyja shprehjet së bashku, duket që blerja aktuale e arës ishte organizuar nga kreu i priftërinjve. Megjithatë Juda bleu arën në kuptimin që ishin të hollat e tij dhe ata vepruan si agjentë të tij. Ai vari veten në një pemë në varreza, por me sa duket litari u këput, trupi ra poshtë dhe plasi në mes.

Kjo ngjarje u bë e njohur në Jeruzalem dhe ara u quajt Akel Dama, që do të thotë “Ara e gjakut” në dialektin Aramaik.

1:20 Mesazhi i Pjetrit tani vazhdon, pas parantezave shpjeguese të Lukës. Së pari ai shpjegon se Davidi i referohej tradhëtarit të Jezusit në Ps. 69:25 “Banesa e tyre u shkretoftë dhe askush mos banoftë në çadrat e tyre.” [3]

Pastaj ai përmend një profeci të veçantë që duhet të përmbushet tani “Një tjetër zëntë vendin e tij” (Ps. 109:8). Apostulli Pjetër kuptoi se kjo do të thoshte se pas shkeljes së besës nga Juda, një zëvendësim do të ndodhte për të zënë vendin e mbetur bosh. Është mirë, të shohim dëshirën e tij për t’iu bindur fjalës së Perëndisë.

1:21,22 Kushdo që do të zgjidhej duhet të përmbushte dy kushte:

1. Ai duhet të ishte një që kishte shoqëruar dishepujt gjatë tre viteve të shërbesës publike të Krishtit, nga pagëzimi i Tij nga Gjoni deri tek Ngjitja e Tij.
2. Ai duhet të ishte në gjendje të jepte dëshmi të përgjegjshme të Ringjalljes së Zotit.

1:23-26 Emrat e dy njerëzve që plotësonin kushtet ishin vënë përpara; Jozefi i mbiquajtur Just dhe Matia. Por cili do të zgjidhej? Apostujt i besuan çështjen Zotit duke kërkuar një zbulesë të zgjedhjes së Tij. Pastaj ata hodhën short dhe Matia u zgjodh si zëvendësues i Judës, që kishte shkuar në vendin e tij, d.m.th. vdekjen e përjetshme.

Këtu dalin dy pyetje:

1. A po vepronin dishepujt në rregull kur emëruan Matian? A duhet të kishin pritur derisa Perëndia të thërriste apostullin Pal për të mbushur boshllëkun?
2. A ishte e lejueshme për ta të hidhnin short në vend që të shquanin mendjen e Zotit?

Duke parë pyetjen e parë, asgjë nuk dëshmon se dishepujt vepruan gabim. Ata kishin kaluar mjaft kohë në lutje; ata po i bindeshin Shkrimeve dhe dukej që ishin në një mendje në zgjedhjen e zëvendësuesit të Judës. Për më tepër, shërbesa e Palit ishte e veçantë nga ajo e të dymbëdhjetëve dhe s’ka sugjerim që ai pretendoi ndonjëherë të zëvendësonte Judën. Të dymbëdhjetët ishin dërguar nga Jezusi në tokë t’i predikonin Izraelit kurse Pali ishte thirrur në shërbesë nga Krishti në lavdi për t’u dërguar tek Johebrenjtë.

Meqenëse shorti u përdor, kjo metodë e të dalluarit të vullnetit hyjnor ishte njohur nga Dh.V.: “Shorti hidhet që në barkun e nënës, por çdo veprim varet nga Zoti” (Fja.16:33).

Dukshëm zgjedhja e Matias me short ishte aprovuar nga Zoti, pasi apostujt edhe më pas janë quajtur të “dymbëdhjetët.” (shih Veprat e Apostujve 6:2).

NËPËR LUTJET E LIBRIT TË VEPRAVE

Veprat janë një studim mbi lutjet e suksesshme. Në kapitullin e parë kemi parë dishepujt duke u lutur në dy raste të ndryshme. Lutja e tyre në dhomën e sipërme pas Ngjitjes gjeti përgjigje në Ditën e Rrëshajëve. Lutja e tyre për udhëheqje në zgjedhjen e një zëvendësuesi të Judës gjeti përgjigje nga rënia e shortit mbi Matian. Dhe kështu është në të gjithë librin.

Ata që u kthyen në besim në Ditën e Rrëshajëve vazhduan me këmbëngulje në lutje (2:42). Vargjet që pasojnë (43-47) përshkruajnë kushtet ideale që triumfuan në këtë bashkësi plot lutje.

Pas lirimit të Pjetrit dhe Gjonit, besimtarët u lutën për guxim (4:29). Si rezultat, vendi u drodh dhe ata të gjithë u mbushën me Frymën e Shenjtë dhe shpallën fjalën e Perëndisë me çiltërsi (4:31).

Të dymbëdhjetët sugjeruan që shtatë burra të zgjidheshin për t’u marrë me punët financiare kështu që ata vetë të mund t’ia kushtonin plotësisht kohën e tyre lutjes dhe shërbesës së fjalës (6:3,4). Më pas apostujt u lutën dhe vunë duart mbi të shtatë (6:6). Vargjet e tjera dëshmojnë triumfe të reja për Ungjillin (6:7-8).

Stefani u lut kur do martirizohej (7:60). Kapitulli 9 dëshmon për një përgjigje të asaj lutjeje; kthimin në besim të një spektatori, Saulit [Pali] nga Tarsi.

Pjetri dhe Gjoni u lutën për samaritanët (që besuan) që të merrnin Frymën e Shenjtë (8:15-17). Si rezultat, ata e morën Frymën e Shenjtë.

Pas shpëtimit të tij, Sauli nga Tarsi u lut në shtëpinë e Judës; Perëndia iu përgjigj lutjes duke dërguar Ananian tek ai (9:11-17).

Pjetri u lut në Jopë dhe Tabitha u kthye në jetë (9:40). Si rezultat mjaft veta besuan në Zotin (9:42).

Centurioni i kohortës (Korneli) u lut (10:2); lutjet e tij u ngjitën si një kujtesë para Perëndisë (10:4). Një engjëll iu shfaq atij në një vizion, duke e drejtuar atë të thërriste një njeri të quajtur Simon Pjetër (10:5). Ditën tjetër Pjetri u lut (10:9). Lutja e tij gjeti një përgjigje nga një vizion qiellor që përgatiti atë t’i hapte dyert e mbretërisë Kornelit dhe Johebrenjve të tjerë (10:10-48).

Kur Pjetri ishte i burgosur, të krishterët u lutën seriozisht për të (12:5). Perëndia iu përgjigj duke e shpëtuar atë mrekullisht nga burgu, duke habitur ata që ishin duke u lutur (12:6-17).

Profetët dhe mësuesit në Antioki agjëruan dhe u lutën (13:3). Kjo solli udhëtimin e parë misionar të Palit e Barnabës. Është thënë se “kjo ishte arritja më e madhe e parë ndonjëherë nga lutja; pasi preku skajet e tokës, madje deri tek ne, nëpërmjet misionarëve Pal dhe Barnaba.”

Në një udhëtim kthimi në Listra, Ikon dhe Antioki, Pali dhe Barnaba u lutën për ata që kishin besuar (14:23). Një nga këta ishte Timoteu. A ishte një përgjigje e këtyre lutjeve që Timoteu u bashkua me Palin dhe Silën në udhëtimin e tyre të dytë misionar?

Në burg në Filipi, lutjet në mesnatë të Palit dhe Silës gjetën përgjigje nga një tërmet i fuqishëm dhe nga kthimi në besim i rojtarit të burgut dhe familjes së tij (16:25-34).

Pali u lut me pleqtë efesianë në Milet (20:36). Kjo solli një demonstrim prekës të ndjenjave të tyre për të dhe një keqardhje që ata nuk do të mund ta shihnin më atë në këtë jetë.

Të krishterët në Tiro u lutën për Palin në breg (21:5) dhe këto lutje padyshim e ndoqën atë në Romë dhe në vendin e ekzekutimit.

Në mbytjen e anijes, Pali u lut publikisht duke falënderuar Perëndinë për ushqimin. Kjo solli inkurajim tek turma e dëshpëruar dhe pasagjerët (27:35,36).

Në ishullin e Maltës, Pali u lut për babain e sëmurë të guvernatorit. Rezultati ishte shërimi i mrekullueshëm i të sëmurit (28:8).

Kështu pra duket qartë se lutja ishte atmosfera në të cilën jetoi Kisha e hershme. Dhe kur të krishterët u lutën, Perëndia punoi!

D. Dita e rrëshajëve dhe lindja e Kishës (2:1-47).

2:1 Festa e rrëshajëve që tipizon derdhjen e Frymës së Shenjtë ishte 50 ditë pas festës së prodhimit të parë të korrjes, gjë që foli për Ringjalljen e Krishtit. Në këtë ditë të veçantë dishepujt ishin të gjithë në një mendje të vetme e në një vend [4]. Një subjekt i përshtatshëm për bisedën e tyre mund të ketë qenë pjesët nga Dh.V. lidhur me Festën e Rrëshajëve (shih Lev.23:15,16), ose ndoshta ishin duke kënduar Psalmin 133, “Ja sa e mirë dhe e kënaqshme është që vëllezërit të banojnë bashkë në unitet.”

2:2 Ardhja e Frymës përfshiu një zë që u dëgjua, një pamje që u pa dhe një mrekulli që u përjetua. Ushëtima që ishte nga qielli dhe që mbushi gjithë shtëpinë, ishte si një erë e madhe e furishme. Era është një nga disa llojet e rrjedhshme të Frymës së Shenjtë (vaj, ujë, zjarr) që flasin për sovranitetin dhe lëvizjet e paparashikueshme të saj.

2:3 Pamja që dukej ishte si gjuhë si prej zjarri, që qëndronin mbi secilin nga dishepujt. Nuk thuhet që ishin gjuhë zjarri, por gjuhë si prej zjarri.

Ky fenomen nuk duhet ngatërruar me pagëzimin me zjarr. Edhe pse pagëzimi me Frymë e Shenjtë dhe pagëzimi me zjarr janë thënë së bashku (Mat. 3:11, 12; Llu. 3:16,17) ato janë dy ngjarje të ndryshme dhe të ndara nga njëra- tjetra. I pari preku besimtarët, i dyti do të prekë jobesimtarët. Me anë të parit, besimtarët ishin gjallëruar dhe fuqizuar dhe Kisha u formua. Me anë të të dytit jobesimtarët do të shkatërrohen.

Kur Gjon Pagëzori iu drejtua një grupi të përzier (të penduar e të papenduar, shih Mat.3:6,7) ai tha se Krishti do t’i pagëzonte ata me Frymën e Shenjtë dhe me zjarr (Mat.3:11). Kur ai po u fliste vetëm atyre që ishin me të vërtetë të penduar (Mar.1:5) ai tha se Krishti do t’i pagëzonte ata me Frymën e Shenjtë (Mar.1:8).

Atëherë cili është kuptimi tek Veprat e Apostujve 2:3, e gjuhëve që ndaheshin si prej zjarri. Gjuhët padyshim i referoheshin të folurit, dhe ndoshta dhuntisë së mrekullueshme të të folurit në gjuhë të tjera që apostujt morën atë kohë. Zjarri mund t’i referohet Frymës së Shenjtë si burim i kësaj dhuntie dhe ndoshta mund të përshkruajë guximin, djegien, predikimin entuziast që do të vinte më pas.

Mendimi i shprehjes entuziaste duket veçanërisht i përshtatshëm, sepse entuziazmi është karakteristikë normale e një jete të mbushur me Frymë, dhe dëshmia është një rrjedhojë e pashmangshme e saj.

2:4 Mrekullia e të jetuarit, lidhur me Ditën e rrëshajëve, ishte mbushja e Frymës së Shenjtë, pasuar nga e folura në gjuhë të tjera.

Deri tani Fryma e Shenjtë ka qenë me dishepujt, por tani Ai [megjithëse si fjalë, Fryma e Shenjtë është e gjinisë femërore, në Bibël përdoret në gjininë mashkullore] zuri vend në ta (Gjo.14:17).

Kështu vargu shënon një pikë kthimi të rëndësishme në punët e Frymës me njerëzit. Në Dh.V., Fryma erdhi mbi njerëzit, por jo si një banues i përhershëm (Ps 51:11). Duke filluar me Ditën e Rrëshajëve, Fryma e Perëndisë jeton në njerëzit përgjithmonë. Ai erdhi të qëndrojë (Gjo.14:16).

Atë ditë besimtarë nuk ishin vetëm të banuar nga Fryma e Shenjtë, por ishin të mbushur me Të. Fryma e Shenjtë zë vend në ne që nga momenti i shpëtimit, por që të mbushemi me Frymën e Shenjtë duhet të studiojmë Fjalën, të kalojmë kohë në meditim dhe lutje, dhe të jetojmë në bindje ndaj Zotit [5]. N.q.s. mbushja me Frymë do të ishte e garantuar automatikisht sot, ne nuk do të këshilloheshim “Mbushuni me Frymë” (Ef.5:18).

Ardhja e Frymës së Shenjtë në Ditën e Rrëshajëve gjithashtu bashkoi besimtarët në Trupin e Krishtit [Kisha].

Sepse të gjithë ne jemi të pagëzuar në një Frymë të vetëm në të njëjtin trup, qofshin Hebrenjtë apo Grekët, qofshin skllevërit a të liruarit, dhe të gjithë e kemi, jemi ujitur në të njëjtin Frymë (1 e Korintasve 12:13). Prandaj të gjithë ata që besojnë qofshin Judenj apo Grekë, bëhen një njeri i ri në Krishtin Jezus dhe anëtarë të të njëjtit Trup (Ef.2:11-22).

Dishepujt duke qenë mbushur me Frymën e Shenjtë filluan të flasin në gjuhë të tjera, ashtu si Fryma e Shenjtë ua jepte të shpreheshin. Nga vargjet e mëposhtme, është e qartë se atyre iu dha fuqi e mrekullueshme për të folur gjuhë të huaja që ekzistonin, por që ata s’i kishin studiuar kurrë. Nuk ishte dërdëllitje apo shprehje ekstaze, por gjuhë të përcaktuara atëherë dhe të përdorura në vende të tjera të botës. Kjo dhunti e gjuhëve ishte një nga shenjat ose çuditë që Perëndia përdori për të vërtetuar të vërtetën e mesazhit të cilin apostujt e predikonin (Heb.2:3,4). Në atë kohë, Dh.R.. nuk ishte shkruar. Pasi Fjala e plotë e Perëndisë është tani në formë të shkruar, nevoja për dhunti që të shërbenin si një shenjë ka kaluar, por sigurisht, sovraniteti i Frymës së Perëndisë mund t’i përdorë përsëri ato nëse Ai dëshiron.

Dukuria e gjuhëve në Ditën e Rrëshajëve nuk duhet përdorur për të provuar që gjuhët janë shoqëruesi i pandryshueshëm i dhuntisë së Frymës. Nëse ky do të ishte fakti, pse nuk ka përmendje të gjuhëve në lidhje me:

1. Kthimin në besim të 3000 vetave (Veprat e Apostujve 2:41).
2. Kthimin në besim të 5000 vetave (Veprat e Apostujve 4:4).
3. Marrja e Frymë së Shenjtë nga Samaritanët (Veprat e Apostujve 8:17).

Në fakt shfaqjet e tjera të dhuntisë së gjuhëve në librin e Veprave janë:

1. Në kthimin në besim të johebrenjve në shtëpinë e Kornelit (Veprat e Apostujve 10:46).
2. Në pagëzimin e dishepujve të Gjonit në Efes (Veprat e Apostujve 19:6).

Përpara se të mbarojmë vargun 4, ne duhet të përmendim që ka pikëpamje të ndryshme mes studentëve të Biblës lidhur me subjektin e pagëzimit në Frymën e Shenjtë. D.m.th. sa herë ndodhi pagëzimi me Frymën e Shenjtë, edhe cili ishte efekti që del nga pagëzimi me Frymën e Shenjtë?

Për sa i përket frekuentimit (sa herë ndodhi) të pagëzimit me Frymën e Shenjtë, njerëzit besojnë një nga këto tre mundësi:

1. Ndodhi vetëm njëherë në Ditën e Rrëshajëve. Trupi i Krishtit u formua në atë kohë dhe gjithë besimtarët që atëherë morën të mirat e pagëzimit.
2. Ndodhi në tre ose katër faza – 1) në Ditën e Rrëshajëve (kap.2); 2) në Samari (kap.8); 3) në shtëpinë e Kornelit (kap.10); 4) në Efes (kap.19).
3. Ndodh në çdo kohë kur një person shpëtohet.

Për sa i përket efektit në jetët e individëve, disa pohojnë se është një “punë e dytë e hirit,” që zakonisht ndodh pas kthimit në besim dhe rezulton në shenjtërim pak a shumë të plotë. Ky vështrim ka mungesë të mbështetjes së Shkrimeve. Siç është përmendur, pagëzimi me Frymën e Shenjtë, është veprimi me të cilin besimtarët qenë:

1. Të përfshirë në Kishë (1 e Korintasve 12:13).
2. Të pajisur me fuqi (Veprat e Apostujve 1:8).

2:5-13 Judenj, njerëz të perëndishëm ishin mbledhur në Jeruzalem nga gjithë bota e atëhershme të vëzhgonin Festën e Rrëshajëve. Kur ata dëgjuan zhurmën e asaj që kishte ndodhur, ata u mblodhën në shtëpinë ku ndodheshin dishepujt. Atëherë si edhe tani njerëzit ishin të interesuar kur Fryma e Shenjtë ishte në punë.

Gjatë kohës që turma arriti në shtëpi, apostujt kishin filluar tashmë të flisnin në gjuhë. Për çudi të tyre, vizitorët dëgjuan këta dishepuj Galileas të flisnin në gjuhët e tyre amtare. Mrekullia ishte nga ata që folën jo nga ata që dëgjuan. Edhe pse ata që dëgjonin ishin Judenj ose të kthyer në Judaizëm, edhe pse ishin nga lindja apo perëndimi, veriu apo jugu, secili dëgjoi veprat e lavdishme të Perëndisë përshkruar në gjuhën e tij amtare. Fjala gjuhë, përdorur në vargjet 6 dhe 8 është fjala nga e cila ne marrim fjalën tonë “dialekt.”

Besohet që një nga qëllimet e dhuntisë së gjuhëve në ditët e Rrëshajëve ishte të përhapte Ungjillin në njerëz të gjuhëve të ndryshme në të njëjtën kohë. P.sh. një shkrimtar thotë “Perëndia i dha Ligjin e Tij në një gjuhë një kombi, por Ai i dha Ungjillin e Tij në të gjitha gjuhët gjithë kombeve.”

Por teksti nuk jep këtë gjë. Ata që folën në gjuhë ishin duke deklaruar veprën e mrekullueshme të Perëndisë (2:11) dhe kjo ishte një shenjë për njerëzit e Izraelit (1 e Korintasve 14:21,22) shenjë që kishte për qëllim të nxiste mrekulli dhe çudi. Pjetri, në të kundërt, predikoi Ungjillin në një gjuhë që shumica duhej ta kuptonte.

Reagimi ndaj gjuhëve ishte i ndryshëm. Disa dukeshin thellësisht të interesuar, ndërsa të tjerët akuzonin apostujt se ishin të dehur me verë të ëmbël. Dishepujt ishin në fakt, nën një ndikim jashtë fuqive të tyre, por ishte ndikimi i Frymës, jo i verës !

Njerëzit e pa-rilindur janë gjithmonë të gatshëm të japin një shpjegim natyror për gjërat shpirtërore. Një herë kur Zëri i Perëndisë u dëgjua nga qielli, disa thanë se ishte një bubullimë (Gjo. 12:28-29). Tani, jobesimtarët shpjeguan gjallërimin shkaktuar nga Fryma me fjalët e “verës së ëmbël.” “Bota,” tha Schiller “pëlqen të nxijë gjërat që shkëlqejnë, dhe të tërheqë zvarrë në baltë ata që lartësohen.”

2:14 Dishepulli që kishte hedhur poshtë Zotin me betime e sharje tani ecën përpara të flasë me turmën. Ndjekësi që para pak kohe ishte i frikësuar dhe i lëkundur, ishte bërë i fuqishëm si një luan. Dita e Rrëshajëve solli ndryshim. Pjetri tani është i mbushur me Frymë.

Në Cezare-Filipi [një qytet], Zoti premtoi t’i jepte Pjetrit çelësat e mbretërisë së qiellit (Mat.16:19). Këtu në Veprat 2 ne shohim atë duke përdorur çelësat për të hapur derën Judenjve (v.14) si dhe më vonë në kap.10, ai do t’ua hapë atë Johebrenjve.

2:15 Së pari apostulli tregon se ngjarjet e pazakonta të ditës nuk ishin rezultat i verës së ëmbël. Pas së gjithash ishte vetëm nëntë e mëngjesit dhe do të ishte e rrallë që dikush të ishte i pirë në atë orë të herët. Gjithashtu Judenjtë merreshin me ushtrimet e sinagogës në një ditë feste larg ushqimit dhe pijes deri në drekë, sipas kohës kur ofrohej flija e ditës.

2:16-19 Shpjegimi i vërtetë ishte se Fryma e Perëndisë ishte derdhur, ashtu siç është thënë nga profeti Joel (Joel 2:28).

Aktualisht, ngjarjet e Ditës së Rrëshajëve nuk ishin një përmbushje e plotë profecisë së Joelit. Pjesa më e madhe e ngarjes përshkruar në vargjet 17-20 nuk ndodhi në këtë kohë. Por ç’ndodhi në Ditën e Rrëshajëve ishte një parashikim i asaj që do të ndodhë ditët e fundit, kryesisht në ditën e lavdishme të Zotit. N.q.s. Dita e Rrëshajëve përmbushi profecinë e Joelit, atëherë përse është një premtim i dhënë më vonë (3:19) që nëse do të kishte pendim kombëtar dhe Izraeli do të pranonte Atë që ata kryqëzuan, Ai do të kthehet dhe do të shpallë ditën e Zotit?

Ja përgjigjja. Citimi nga Joeli është një shembull i Ligjit të Referencës së Dyfishtë, nga i cili një profeci e Biblës ka një përmbushje të pjesshme në një kohë dhe një përmbushje të plotë në një kohë të mëvonshme.

Fryma e Perëndisë ishte derdhur në Ditën e Rrëshajëve por jo në çdo mish. Përmbushja finale e profecisë do të jetë në fund të Mundimit të Madh [7 vjet pas rrëmbimit të Kishës]. Kryesisht në rikthimin e lavdishëm të Krishtit, do të ketë mrekulli në qiej dhe shenja në tokë (Mat.24:29,30). Zoti Jezu Krisht do të duket atëherë në tokë për të përmbysur armiqtë e Tij dhe për të vendosur mbretërinë e Tij. Në fillim të njëmijë vjetëve të mbretërimit, Fryma e Perëndisë do të derdhet në çdo mish (Johebrenj dhe Judenj) dhe kjo do të mbizotërojë në gjithë Mijëvjeçarin. Manifestime të ndryshme të Frymës do të jepen pa dallim seksi, moshe apo statusi social. Do të ketë vizione dhe ëndrra që tregojnë mbi marrjen e njohurisë dhe profeci që tregojnë dhënien e saj te të tjerët. Kështu dhuntitë e zbulesës dhe komunikimi do të duken. Gjithë kjo do të ndodhë në atë që Joeli parashikoi si ditët e fundit (v.17). Kjo sigurisht, i referohet ditëve të fundit të Izraelit dhe jo të Kishës.

2:20 Shenjat e mbinatyrshme në qiell janë thënë se do të ndodhin para ardhjes së…ditës së Zotit. Në këtë kontekst, dita e Zotit i referohet kthimit të Tij personal në tokë për të shkatërruar armiqtë dhe mbretërimit të Tij me fuqi dhe lavdi të madhe.

2:21 Pjetri mbyll citimin nga Joeli me premtimin se kush ta ketë thirrur emrin e Zotit do të shpëtohet. Ky është lajmi i mirë për të gjitha moshat, që shpëtimi u është ofruar të gjithë atyre që besojnë tek Zoti. Emri i Zotit është një shprehje që përfshin gjithçka Zoti është. Kështu, të thërrasësh emrin e Tij është si të thërrasësh vetë Atë si qëllim i vërtetë besimi dhe si rruga e vetme e shpëtimit.

2:22-24 Por kush është Zoti? Pjetri më pas do të shpallë lajmin e bujshëm që ky Jezus që ata e kryqëzuan është Zot dhe Krisht. Kështu ai fillimisht flet për jetën e Jezusit, pastaj për vdekjen e Tij, ringjalljen, ngjitjen dhe përfundimisht madhështinë e Tij në të djathtë të Perëndisë, At. Nëse ata kishin ende ndonjë iluzion se Jezusi ishte ende në ndonjë varr Jude, Pjetri menjëherë do të hapte sytë e mendjet e tyre! Ata duhet të dinin se Ai që ata vranë është në qiell, dhe ata akoma duhet ta konsideronin Atë.

Kjo është rryma e argumentit të apostullit: Jezusi nga Nazareti u vërtetua që ishte një Njeri nga Perëndia, nga mrekullitë e shumta që kreu në fuqinë e Perëndisë (v.22). Sipas këshillit të caktuar dhe paranjohur të Perëndisë, Perëndia e dorëzoi Atë në duart e Judenjve. Ata, e dorëzuan në duart e Johebrenjve (njerëz pa ligj) që të kryqëzohej dhe të vritej (v.23). Megjithatë Perëndia e ringjalli Atë prej së vdekurish, pasi e zgjidhi nga ankthet [6] e vdekjes. Ishte e pamundur që vdekja ta mbante Atë, sepse:

1. Karakteri i Perëndisë kërkonte ringjalljen e Tij. Ai vdiq, i pamëkatshmi për mëkatarët. Perëndia duhet ta ringjallte Atë si një provë e aprovimit të plotë prej Tij për veprën shpenguese të Krishtit.
2. Profecitë e Dh.V. kërkonin ringjalljen e Tij. Kjo është pika e veçantë që Pjetri thekson në vargjet e mëposhtme.

2:25-27 Në psalmin 16 Davidi ka shkruar profetikisht në lidhje me jetën e Zotit, vdekjen, ringjalljen dhe përlëvdimin.

Përsa i takon jetës së Tij [së Jezusit] Davidi përshkroi sigurinë dhe besimin e Atij që jetoi në një bashkësi të vazhdueshme me Atin e Tij. Zemra, gjuha dhe mishi, gjithë qenia e Tij ishte e mbushur me shpresë.

Përsa i takon vdekjes së Tij, Davidi parashikoi që Perëndia nuk do ta linte shpirtin e Tij në Sheol dhe as do të lejonte që i Shenjti i Tij të shihte korruptim. Me fjalë të tjera, shpirti i Zotit Jezus nuk do të lihej në formë të shtrupëzuar, dhe trupi i Tij nuk do të lejohej të shpërbëhej. Ky varg nuk duhet përdorur për të provuar që Zoti Jezus shkoi në një burg shpirtrash të vdekur [gabimi Katolik për purgatorin] në pjesët më të thella të tokës gjatë kohës së vdekjes së Tij. Shpirti i Tij shkoi në qiell [7] Llu. 23:43, dhe trupi i Tij u vendos në një varr.

2:28 Përsa i përket ringjalljes së Zotit, Davidi shprehu mirëbesim se Perëndia do ti tregonte Atij shtegun e jetës. Në Ps. 16:11a, Davidi shkroi, “Ti do të më tregosh shtegun e jetës.” Në Veprat 2:28a, Pjetri e citon atë; Ti më ke bërë të njoh udhët e jetës. Pjetri ndryshoi kohën e ardhme në të shkuar. Fryma e Shenjtë e drejtoi atë të bënte këtë gjë pasi ringjallja kishte kaluar tashmë.

Madhështia e Shpëtimtarit ishte parathënë nga Davidi në fjalët: Ti do të më mbushësh me gëzim në prezencën Tënde, ose si te Psalmi 16:11; “në të djathtën tënde ka gëzim në përjetësi”

2:29 Pjetri argumenton se Davidi s’do të mund t’i kishte thënë këto gjëra për veten e tij, sepse trupi i tij ka parë shpërbërje. Varri i tij ishte i njohur nga Judenjtë e asaj kohe. Ata e dinin se ai s’ishte ringjallur.

2:30-31 Kur shkroi psalmin, Davidi po fliste si një profet. Ai kujtoi se Perëndia kishte premtuar se do të ringjallte Atë që vinte nga pasardhësit e tij, për tu ulur në fronin e tij përgjithmonë. Davidi kuptoi se ky do të ishte Mesia, që edhe pse do të vdiste, shpirti i Tij s’do të lihej në formë të shtrupëzuar dhe trupi i Tij s’do të shpërbëhej.

2:32-33 Tani Pjetri përsërit një thënie që duhet të ketë çuditur dëgjuesit Judenj. Mesia që Davidi profetizoi ishte Jezusi nga Nazareti. Perëndia e kishte ringjallur Atë prej së vdekurish, ashtu si gjithë apostujt dëshmonin sepse ata ishin dëshmitarë okularë të ringjalljes së Tij. Menjëherë pas ringjalljes së Tij, Zoti Jezus, ishte ngritur në të djathtë të Perëndisë, dhe tani Fryma e Shenjtë ishte dërguar sipas premtimit nga Ati. Ky ishte shpjegimi se çfarë kishte ndodhur në Jeruzalem atë ditë herët.

2:34-35 A nuk kishte profetizuar Davidi gjithashtu ngjitjen e Mesias? Ai nuk po fliste për veten e tij në Psalmin 110:1. Ai po citonte atë fjalë që Jehova ishte duke i thënë Mesias “Ulu në të djathtën time deri sa Unë t’i vë armiqtë e tu stol të këmbëve të tua.” (Vini re me kujdes që vargjet 33-35 parashikojnë një kohë pritjeje midis lartësimit të Krishtit dhe kthimit të Tij për të dënuar armiqtë e Tij dhe për të vendosur mbretërinë e Tij).

2:36 Tani edhe një herë tjetër, thirrja përplaset mbi Judenjtë: PERËNDIA BËRI ZOT DHE KRISHT KËTË JEZUS QË JU KRYQËZUAT. (Renditja e fjalëve sipas greqishtes). Si Bengel ka thënë; “Thumbi i bisedës është në fund,” ky JEZUS, që ju e kryqëzuat. Ata kishin kryqëzuar të Vajosurin e Perëndisë, dhe ardhja e Frymës së Shenjtë ishte fakt që Jezusi ishte lartësuar në qiell (shih Gjo.7:39).

2:37 Kaq e madhe ishte forca bindëse e Frymës së Shenjtë saqë një përgjigje e menjëhershme erdhi nga dëgjuesit. Pa një ftesë apo apel nga Pjetri, ata thirrën “çfarë duhet të bëjmë?”Pyetja ishte shtyrë nga një ndjenjë e thellë faji. Ata tani kuptuan se Jezusi që ata kishin vrarë ishte Biri i Perëndisë! Ky Jezus ishte ringjallur nga të vdekurit dhe tani ishte lartësuar në qiell. Si do të mund të shpëtonin këta vrasës fajtorë nga gjykimi në gjendjen në të cilën ndodheshin?

2:38 Përgjigjja e Pjetrit ishte se ata duhet të pendoheshin dhe të pagëzoheshin në emër të Jezus Krishtit për faljen e mëkateve. Së pari, ata duhet të pendoheshin, duke qenë në dijeni për fajin e tyre, dhe duke marrë anën e Perëndisë, jo të vetes së tyre.

Ata duhet të pagëzoheshin për faljen e mëkateve të tyre. Në pamje të parë, ky varg duket sikur mëson për shpëtim me anë të pagëzimit, dhe mjaft njerëz këmbëngulin që ky është pikërisht kuptimi i vargut. Një interpretim i tillë është i pamundur për shkak të arsyeve të mëposhtme:

1. Në shumë paragrafe të Dh.R. është thënë se shpëtimi vjen nga besimi në Zotin Jezus Krisht (Gjo.1:12, 3:16,36; 6:47; Veprat e Apostujve 16:31; Rom.10:9). Asnjë varg apo dy vargje s’mund të kundërshtojnë një dëshmi të tillë mbizotëruese.
2. Vjedhësi në kryq pati siguri shpëtimi pa pagëzim (Llu. 23:43).
3. Nuk është shkruar në asnjë vend që Shpëtimtari të ketë pagëzuar ndonjë, pra është një mangësi nëse pagëzimi quhet esencial për shpëtimin.
4. Apostulli Pal ishte mirënjohës që pagëzoi vetëm disa korintas. Kjo është një çështje e çuditshme për mirënjohje nëse pagëzimi do të kishte një meritë shpëtimi (1 e Korintasve 1:14-16).

Është e rëndësishme të vëmë re se vetëm Judenjve u ishte thënë të pagëzoheshin për faljen e mëkateve (shih Veprat e Apostujve 22:16). Ne besojmë se ky fakt është sekreti i kuptimit të këtij paragrafi. Kombi i Izraelit e kryqëzoi Zotin e lavdisë. Judenjtë thirrën: “Le të jetë gjaku i Tij mbi ne dhe mbi fëmijët tanë.” (Mat.27:25). Faji i vdekjes së Mesias ishte pohuar kështu nga populli i Izraelit.

Tani disa nga këta Judenj filluan të kuptojnë gabimin e tyre. Me anë të pendimit ata ia bënë të njohur mëkatin e tyre Perëndisë. Duke besuar në Zotin Jezus si Shpëtimtarin e tyre ata u rilindën dhe morën faljen e përjetshme të mëkateve. Me anë të pagëzimit publik në ujë ata u shkëputën nga kombi që kryqëzoi Zotin dhe e identifikuan veten me Të. Pagëzimi kështu u bë shenja e jashtme që mëkati i tyre në lidhje me hedhjen poshtë të Krishtit (ashtu si dhe mëkatet e tyre) ishin pastruar. Pagëzimi i mori ata nga toka e Judenjve dhe i vendosi në tokën e të krishterëve. Por pagëzimi nuk i shpëtoi ata. Të mësosh ndryshe është të mësosh një Ungjill tjetër dhe kështu të jesh i mallkuar (Gal.1:8,9).

Një interpretim alternativ për pagëzimin për faljen e mëkateve është dhënë nga Ryri:

Kjo nuk do të thotë që shkaku i faljes së mëkateve është pagëzimi, sepse kudo në Dh.R. mëkatet janë falur si rezultat i besimit në Krishtin, jo si rezultat i pagëzimit. Kjo do të thotë që arsyeja e pagëzimit është falja e mëkateve. Parafjala greke «eis», ka këtu kuptim “për arsye të” jo vetëm këtu, por gjithashtu në një paragraf të tillë si Mateu 12:41 kuptimi mund të jetë vetëm “ata u penduan për arsye të predikimit të Jonës.” Pendimi solli faljen e mëkateve për këtë grup të Ditës së Rrëshajëve dhe për arsye të faljes së mëkateve atyre iu kërkua të pagëzoheshin. [8]

Pjetri i siguroi ata se nëse do të pendoheshin dhe pagëzoheshin ata do të merrnin dhuratën e Frymës së Shenjtë. Të pohosh se kjo renditje drejtohet tek ne sot është të keqkuptosh marrëdhëniet administrative të Perëndisë në ditët e para të Kishës. Si H. P. Barker ka thënë, ka katër komunitete besimtarësh në librin e Veprave të apostujve dhe renditja e ngjarjeve është e ndryshme për çdo rast.

Këtu në Veprat 2:38 ne lexojmë për të krishterët Judenj. Për ta renditja ishte:

1. Pendim
2. Pagëzim në ujë
3. Marrja e Frymës së Shenjtë.

Kthimi në besim i samaritanëve përshkruhet në Veprat 8:14-17. Aty ne lexojmë se ngjarjet e mëposhtme ndodhën:

1. Ata besuan
2. Ata u pagëzuan në ujë
3. Apostujt u lutën për ta
4. Apostujt vendosën duart mbi ta
5. Ata morën Frymën e Shenjtë.

Në Veprat 10:44-48 kthimi në besim i Johebrenjve është i tillë. Vini re renditje këtu:

1. Besim
2. Marrja e Frymës së Shenjtë
3. Pagëzimi në ujë.

Komuniteti i fundit i besimtarëve përbëhet nga dishepujt e Gjon Pagëzorit, Veprat 19:1-7:

1. Ata besuan
2. Ata u ripagëzuan
3. Apostulli Pal vendosi duart mbi ta.
4. Ata morën Frymën e Shenjtë.

A do të thotë kjo se ishin katër rrugë shpëtimi në librin e Veprave? Sigurisht që jo. Shpëtimi ishte, është dhe do të jetë në bazë të besimit në Zotin. Por gjatë fazës së tranzicionit dhënë në Veprat, Perëndia vendosi të ndryshojë ngjarjet lidhur me marrjen e Frymës së Shenjtë për shkaqe që Ai i dinte, por që nuk vendosi të na i zbulonte ne.

Atëherë cili nga këta shembuj na drejtohet ne sot? Që kur kombi i I Izraelit ka hedhur poshtë Mesian, populli Jude ka humbur çdo privilegj të veçantë që mund të ketë pasur. Sot Perëndia është duke nxjerrë nga Johebrenjtë një popull për Emrin e Tij (Veprat e Apostujve 15:14). Prandaj, renditja për sot është ajo që gjendet në Veprat 10:

Besim

Marrja e Frymës së Shenjtë

Pagëzimi në ujë.

Ne besojmë se kjo renditje u drejtohet të gjithëve sot, si Judenjve dhe Johebrenjve. Kjo mund të duket si arbitrare në pamje të parë. Mund të pyetet: “Kur u ndërpre renditja në Veprat e Apostujve 2:38 për Judenjtë dhe filloi renditja në Veprat e Apostujve 10:44-48 për ne?” Sigurisht që s’mund të jepet një datë e përcaktuar. Por libri Veprat e Apostujve trajton një tranzicion gradual nga shkuarja e Ungjillit fillimisht tek Judenjtë, tek hedhja poshtë më pas nga Judenjtë dhe në përhapjen tek Johebrenjtë. Në fund të librit Veprat e Apostujve, kombi i Izraelit është lënë mjaft mënjanë. Prej mosbesimit ai ka humbur çdo pretendim të veçantë si popull i zgjedhur i Perëndisë. Gjatë periudhës së Kishës ai është përfshirë me kombet Johebre dhe duhet përdorur renditja e Perëndisë për Johebrenjtë, dhënë në Veprat 10:44-48.

2:39 Pjetri më pas u kujton atyre se premtimi i Frymës së Shenjtë është për ta dhe për fëmijët e tyre (populli Jude) dhe për gjithë ata që janë larg (Johebrenjtë) dhe ata që Perëndia do t’i thërrasë.

Njerëzit që thanë: “Gjaku i Tij qoftë mbi ne dhe mbi fëmijët tanë,” tani janë të sigurt për hirin për veten e tyre dhe fëmijët, nëse do të besojnë në Zotin.

Ky varg është keqpërdorur shpesh pasi është mësuar sikur fëmijët e prindërve besimtarë janë të siguruar nga privilegjet si në një kontratë, ose që janë të shpëtuar.

Spurgeon i përgjigjet kështu kësaj gjëje:

A e di Kisha e Perëndisë se ai që është lindur nga mishi është mish, dhe ai që është lindur nga Fryma është frymë?” Kush mund të nxjerrë një gjë të pastër nga një gjë e papastër?” Lindja natyrore i komunikon fëlliqësi të natyrës, por s’mund të sigurojë paqe. Nën besëlidhjen e re, ne na është thënë se bijtë e Perëndisë janë” të lindur, jo nga gjaku, jo nga vullneti i mishit, as nga vullneti i njeriut, por nga Perëndia” [9].

Gjëja që duhet vënë re është se premtimi nuk është vetëm për ju dhe fëmijët tuaj, por për të gjithë ata që janë larg dhe ata që Zoti Perëndia ynë do t’i thërrasë. Është aq përfshirëse sa dhe fjala “kushdo” e ftesës së Ungjillit.

2:40 Jo i gjithë mesazhi i Pjetrit është dhënë në këtë kapitull, por thelbi i mesazhit ishte që dëgjuesit Judenj duhet të shpëtonin veten nga brezi i çoroditur dhe i pandershëm që kundërshtoi dhe vrau Zotin Jezus. Ata mund ta bënin këtë duke pranuar Jezusin si Mesia dhe Shpëtimtarin e tyre dhe duke mohuar publikisht çdo lidhje të mëtejshme me popullin fajtor të Izraelit me anë të pagëzimit të krishterë.

2:41 Ishte një turmë e madhe njerëzish që dëshironin të pagëzoheshin si një fakt i jashtëm që ata kishin pranuar gëzueshëm [10] fjalën e Pjetrit si fjalë e Perëndisë.

Atë ditë bashkësisë së besimtarëve iu shtuan rreth 3000 veta. Nëse puna më e mirë e shërbesës së Frymës së Shenjtë është kthimi në besim i shpirtrave, atëherë me siguri shërbesa e Pjetrit ishte një shërbesë e tillë. Pa dyshim këtij peshkatari galileas i ishin kujtuar fjalët e Zotit Jezus, “Unë do t’ju bëj peshkatarë njerëzish” (Mat.4:19). Dhe ndoshta fjala e Shpëtimtarit “Në të vërtetë, në të vërtetë po ju them, kush beson në mua do të bëjë edhe ai veprat që bëj unë; madje do të bëjë edhe më të mëdha se këto, sepse Unë po shkoj tek Ati” (Gjo. 14:12).

Është e rëndësishme të vëmë re kujdesin me të cilin numri i të kthyerve në besim është shkruar rreth 3000 veta. Gjithë shërbëtorët e Zotit duhet të jenë të matur në llogaritjen e të ashtuquajturave vendime për Krishtin.

2:42 Prova e realitetit është në vazhdim. Këta të kthyer provuan realitetin e vendimit të tyre duke vazhduar me ngulm në:

1. Doktrina e apostujve. Kjo do të thotë mësimet e frymëzuara të apostujve, të dhëna gojarisht në fillim dhe tani të shkruara në Dh.R..
2. Bashkësia. Një fakt tjetër i jetës së re ishte dëshira e besimtarëve të rinj të ishin me popullin e Perëndisë dhe të ndanin gjërat së bashku. Ishte një ndjenjë e të qenurit të ndarë nga bota për Perëndinë, dhe një komunitet që interesohej për të krishterët e tjerë.
3. Thyerja e bukës. Kjo shprehje është përdorur në Dh.R. dhe i referohet të dyjave: Darkës së Zotit dhe ngrënies së një ushqimi të përbashkët. Mënyra në çdo rast duhet përcaktuar nga nënteksti. Këtu i referohet Darkës së Zotit, pasi do të ishte e panevojshme të thuhej që ata vazhduan me këmbëngulje ngrënien e ushqimit të tyre. Nga Veprat 20:7 ne mësojmë se praktika e të krishterëve të parë ishte thyerja e bukës ditën e parë të javës. Gjatë ditëve të para të Kishës, një festim dashurie ishte mbajtur në lidhje me Darkën e Zotit si një shprehje e dashurisë së shenjtorëve për njëri-tjetrin. Megjithatë, abuzimet e prishën atë, dhe agapeja apo festimi i dashurisë u ndërpre.
4. Lutjet. Kjo ishte praktika e katërt thelbësore e Kishës së hershme dhe shprehte mbështetje të plotë në Zotin për adhurim, drejtim, qëndrueshmëri dhe shërbim.

2:43 Një ndjenjë nderimi hyri në popull. Fuqia e madhe e Frymës së Shenjtë ishte kaq e dukshme saqë zemrat ishin të qetësuara dhe të nënshtruara. Një habi mbushi shpirtrat e tyre kur panë apostujt që kryenin mjaft çudira dhe shenja. Çudirat ishin mrekulli që nxitën kureshtje dhe habi. Shenjat ishin mrekulli, të bëra për të transmetuar këshilla. Një mrekulli mund të jetë çudi dhe shenjë njëkohësisht.

2:44-45 Besimtarët vazhdimisht u mblodhën bashkë dhe mbanin çdo gjë të përbashkët. Kaq madhërishëm kishte hyrë dashuria e Perëndisë në zemrat e tyre, saqë ata nuk i panë gjërat e tyre materiale si të tyret (4:32). Sa herë që kishte një rast nevoje në bashkësi ata shitën pronat e tyre personale dhe i shpërndanë për nevojat e përbashkëta. Kështu ekzistonte një barazi.

Midis atyre që besuan kishte një unitet zemre dhe interesi, në të cilin egoizmi natyral [që Bibla thotë çdo njeri ka] ishte kapërdirë nga tërësia e një dashurie hyjnore që u lind në ata. Ata ishin së bashku në atë mënyrë që çdo gjë që kishin ishte e përbashkët, jo nga ndonjë ligj apo ndonjë shtrëngim i jashtëm, që do e kishte prishur atë plotësisht, por nën dijeninë që ata ishin të gjithë në Krisht, dhe nga ndjenja se çfarë Krishti ishte për secilin. E pasuruar nga Ai me një bekim që asgjë s’mund ta zvogëlonte, por sa më shumë që ata e përdornin atë, aq më shumë e kishin, “ata shitën pronat dhe të mirat e tyre dhe ua ndanë të gjithëve, sipas nevojave” [11].

Shumë argumentojnë se ne sot s’kemi nevojë të ndjekim besimtarët e parë në këtë drejtim. Por, një argument i tillë nuk qëndron. A nuk kemi ne një përgjegjësi t’i duam komshinjtë si veten tonë? Kjo ndarje e pronës ishte një fryt i paevitueshëm i jetëve që ishin mbushur me Frymën e Shenjtë. Është thënë: “Një i krishterë i vërtetë nuk duhet të mbahet me të madh se ka shumë kur të tjerët kanë pak.”

2:46 Ky varg jep efektin e Ditës së Rrëshajëve në jetën fetare dhe jetën shtëpiake.

Përsa i përket jetës fetare, ne duhet të kujtojmë se këta të kthyer të parë ishin me prejardhje Jude. Edhe pse Kisha tashmë ekzistonte, lidhjet me tempullin Jude nuk u ndërprenë menjëherë. Procesi i heqjes së qefinit të Judaizmit vazhdoi në gjithë periudhën e dhënë tek Veprat. Dhe kështu besimtarët vazhduan të ndjekin shërbesat në tempull [12] ku ata kishin dëgjuar Dh.V. të lexuar dhe shtjelluar. Për më tepër, sigurisht, ata takoheshin së bashku në shtëpi për detyrat e renditura në vargun 42.

Përsa i përket jetës shtëpiake, ne lexojmë që ata thyenin bukën, merrnin ushqimin me lumturi dhe thjeshtësi zemre. Këtu duket qartë se thyerja e bukës i referohet ngrënies normale të ushqimit. Gëzimi i shpëtimit shfaqej në çdo detaj të jetës, duke zbukuruar gjërat normale të jetës me një prarim lavdie.

2:47 Jeta u bë një himn adhurimi dhe një psalm falënderimi për ata që ishin çliruar nga fuqia e errësirës dhe kishin kaluar në mbretërinë e Birit të dashurisë së Perëndisë.

Në fillim besimtarët ishin dashamirës me të gjithë njerëzit. Por kjo nuk vazhdoi. Natyra e besimit të krishterë është e tillë që tërheq urrejtjen dhe kundërshtimin e njerëzve. Shpëtimtari paralajmëroi dishepujt e Tij të kishin kujdes nga populli (Llu. 6:26), dhe u premtoi atyre persekutim dhe mjerim (Mat. 10:22-23). Kështu kjo dashamirësi ishte fazë momentale që së shpejti do të zëvendësohej nga një kundërshtim i pamëshirshëm.

Dhe Zoti i shtonte Kishës çdo ditë ata që shpëtoheshin. Bashkësia e krishtere rritej çdo ditë me kthime të reja. Ata që dëgjuan Ungjillin ishin përgjegjës të pranonin Jezu Krishtin nga një akt i qartë i vullnetit. Zgjedhja dhe shtimi nga ana e Zotit nuk vepronin jashtë përgjegjësisë njerëzore.

Si përmbledhje, në këtë kapitull ne shqyrtuam derdhjen e Frymës së Shenjtë, fjalimin e paharueshëm të Pjetrit ndaj Judenjve, shpëtimin e një turme të madhe dhe një përshkrim të jetës së besimtarëve të parë. Një përmbledhje e përsosur është dhënë në ENCYCLOPAEDIA BRITTANICA, edicioni 13, në artikullin “Historia e Kishës.”

Gjëja që bie më në sy në jetën e të krishterëve të parë ishte ndjenja e tyre e të qenurit një popull i Perëndisë, i thirrur dhe i veçuar. Kisha e krishtere në mendimin e tyre ishte një institucion hyjnor jo njerëzor. Ishte formuar dhe kontrolluar nga Perëndia, madje dhe bota ishte krijuar për hir të Tij. Ky koncept kontrolloi gjithë jetën e të krishterëve të parë, atë individuale dhe atë sociale. Ata e shikonin veten e tyre si të ndarë nga pjesa tjetër e botës dhe u lidhën sëbashku me lidhje të veçanta. Nënshtetësia e tyre ishte qiellore, jo tokësore, dhe principet e ligjet me të cilat përpiqeshin të qeverisnin vetveten ishin nga lart. Bota e tanishme ishte e përkohshme dhe jeta e tyre e vërtetë ishte në të ardhmen. Krishti do të kthehej në të ardhmen dhe punët e kësaj bote ishin të një interesi të vogël. Fryma e Shenjtë ishte e pranishme në jetën e përditshme të të krishterëve dhe gjithë hirësitë e tyre ishin frytet e shpëtimit të tyre. Një rezultat i këtij besimi ishte t’i jepnin jetëve të tyre një karakter të frymëzuar dhe tepër entuziast. Eksperiencat e tyre nuk ishin eksperienca të njerëzve të zakonshëm, por të njerëzve që kishin lënë vetveten dhe kishin kaluar në një sferë më të lartë.

Të lexosh këtë artikull, do të thotë të kuptosh në disa mënyra se sa është larguar Kisha nga forca dhe solidariteti origjinal.

NË KISHËN SHTËPI DHE

ORGANIZIMET PARAKISHTARE

Sepse përdorimi i parë i fjalës “kishë” (greqisht EKKLESIA) [13] në librin e Veprave është gjetur këtu në vargun 2:47, ne pushojmë për të konsideruar epiqendrën e Kishës në mendjet e të krishterëve të parë.

Kisha në librin e Veprave dhe në pjesën tjetër të Dh.R. ishte çfarë shpesh është quajtur një kishë shtëpi. Të krishterët e parë takoheshin më shpesh në shtëpi sesa në ndërtesa kishtare të veçanta. Është thënë se feja humbi vendet e shenjta dhe u përqendrua në atë vend universal të jetesës: shtëpi. Ungeri thotë se shtëpitë vazhduan të shërbejnë për mbledhjen e dishepujve për dy shekuj [14].

Për ne është e lehtë të mendojmë se përdorimi i shtëpive private ishte shtyrë nga nevoja ekonomike më tepër sesa nga të qenurit rezultat i rrethanave shpirtërore. Ne jemi mësuar aq shumë me ndërtesat kishtare saqë mendojmë se ato janë ideali i Perëndisë.

Megjithatë, është një arsye e fortë të besojmë që besimtarët e shekullit të parë kanë qenë më të zgjuar se ne.

Së pari është e papajtueshme me besimin e krishterë dhe theksimin e tij në dashuri, harxhimi i mijëra dollarëve në ndërtesa Luksoze kur e gjithë bota ka aq shumë nevoja. Në lidhje me këtë, E. Stanley Jones shkroi:

Vështrova mbi Bambinon, Krishtin fëmijë, në katedralen e Romës, praruar me zbukurime aq të shtrenjta dhe më pas dola jashtë dhe pashë fytyrat e uritura të fëmijëve dhe mendova nëse Krishti, duke marrë parasysh këtë uri, po shijonte zbukurimet e Tij. Dhe nëse Ai mund të ishte kështu, atëherë unë s’do ta shijoja më mendimin për Krishtin. Ky Bambino i zbukuruar dhe fëmijët e uritur, janë një simbol i asaj që ne kemi bërë duke vendosur rreth Krishtit petkun e shtrenjtë të katedraleve madhështore dhe kishave, ndërkohë që lemë të paprekura gabimet thelbësore në shoqërinë njerëzore ku janë lënë të uritur të pa punë, dhe të shpronësuar. [15]

Jo vetëm që është jo njerëzore, por dhe jo ekonomike të shpenzosh para në ndërtesa të shtrenjta që përdoren për jo më shumë se 3 ose 5 orë gjatë javës. Si e kemi lejuar veten tonë të shkojë pas kësaj bote ëndrrash të palogjikshme ku ne me vullnet të plotë shpenzojmë kaq shumë duke marrë aq pak përdorim në kthim.

Programet tona të ndërtimit modern kanë qenë një nga pengesat më të mëdha të përhapjes së Kishës. Pagesa të mëdha në princip dhe interes bëjnë që kryetarët e kishave t’i rezistojnë çdo përpjekjeje për të dalë më vete e për të formuar kisha të reja. Çdo humbje anëtarësh rrezikon të ardhurat e nevojshme për të paguar ndërtesën dhe për mirëmbajtjen e saj. Një brez i palindur akoma është i ngarkuar me borxh, dhe çdo shpresë për riprodhim shtypet.

Është argumentuar shpesh që ne duhet të kemi ndërtesa impresionuese për të tërhequr njerëzit në shërbesat tona. Kjo është një mënyrë mendimi mishërore dhe nuk përkon aspak me shembullin e Dh.R. Takimet e para të Kishës së hershme ishin gjerësisht për besimtarët. Të krishterët mblidheshin për mësimet e apostujve, bashkësi, thyerjen e bukës dhe lutje (Veprat e Apostujve 2:42). Ata nuk e kryenin ungjillizimin duke ftuar njerëz në takimet e të dielave, por duke dëshmuar tek ata me të cilët ishin në kontakt gjatë javës. Kur njerëzit shpëtoheshin, silleshin në bashkësi dhe në ngrohtësinë e Kishës shtëpi për t’u ushqehyer dhe inkurajuar.

Ndonjëherë është e vështirë të sjellësh njerëz për të ndjekur shërbesat në ndërtesa dinjitoze kishtare. Ekziston një reaksion i fortë kundër formalizmit. Gjithashtu është një frikë se mos i kërkohen para. “Gjithçka që Kisha do është paraja jote,” është një ankesë e zakonshme. Por shumë nga këta njerëz dëshirojnë të ndjekin një mësim bashkëbisedues Biblik në një shtëpi. Aty ata s’kanë pse të kenë një stil të caktuar, edhe ata shijojnë joformalen dhe atmosferën joprofesionale.

Aktualisht kisha shtëpi është ideale për çdo kulturë dhe çdo vend. Dhe nëse shohim në gjithë botën, ne mund të shohim më shumë takime të Kishës në shtëpi sesa në mënyra të tjera.

Në kontrast me katedralet e imponuara të sotme, kishat, ashtu si dhe një masë e madhe e sekteve fetare të mirorganizuara, organizatave misionare, dhe organizimeve parakishtare, apostujt në librin Veprat e apostujve nuk u përpoqën të formonin një organizatë të çdo lloji për të treguar punën e Zotit. Kisha lokale ishte njësia e Perëndisë në tokë për të propaganduar besimin dhe dishepujt ishin të kënaqur të punonin brenda këtij konteksti.

Në vitet e mëvonshme në botën e krishterimit ndodhi një shpërthim i organizuar me përmasa maramendëse. Sa herë që një besimtar ka një ide të re për të riparuar çështjen e Krishtit, ai formon një organizatë misionare të re, një korporatë, ose një institucion!

Një rrjedhojë e kësaj është që mësues dhe predikues të aftë kanë lënë shërbesat e tyre kryesore për t’u bërë administratorë. Nëse të gjithë administratorët do të shërbenin në fushën e misionit, kjo do të ulte mjaft nevojën për personel aty.

Një rrjedhojë tjetër e shtimit të organizatave është humbja e shumave të parave që nevojiten për sipërmarrjen, dhe kështu një largim direkt nga arritjet e Ungjillit. Pjesa më e madhe e parave që u është dhënë mjaft organizatave të krishtera është përdorur më tepër për shpenzimet e mirëmbajtjes së organizatës sesa për qëllimin kryesor për të cilin ishte gjetur.

Organizatat shpesh pengojnë përmbushjen e Porosisë së Madhe (Mat. 28:18-20). Jezusi u tha dishepujve të Tij t’u mësojnë njerëzve të gjitha gjërat që Ai urdhëroi. Shumë vetave që punojnë për organizatat e krishtere nuk u është lejuar t’u mësojnë të tjerëve të vërtetën e Perëndisë. Ata s’duhet të mësojnë çështje të caktuara të diskutueshme nga frika se do të armiqësohen me njerëzit nga të cilët ata marrin mbështetje financiare.

Shtimi i institucioneve të krishtera ka rezultuar shpesh në ndarje, xhelozi dhe rivalitet që i ka sjellë mjaft dëm dëshmisë për Krishtin.

Konsideroni përhapjen e madhe të organizatave të krishtera në punë, në shtëpi dhe jashtë. Secila konkuron për personel të caktuar dhe për tërheqje burimesh financiare. Dhe konsideroni sa nga këto organizata i detyrohen në të vërtetë origjinës së tyre në një rivalitet të pastër njerëzor, edhe pse deklaratat publike shpesh i referohen vullnetit të Zotit. (Shënime nga “Unioni i Shkrimeve”).

Dhe është shpesh e vërtetë që organizatat kanë një mënyrë të përjetësimit të vetvetes mjaft pasi kanë jetuar më gjatë sesa dobishmëria e tyre. Rrotat vazhdojnë të rrotullohen rëndë edhe pse vizioni i themeluesit ka humbur dhe lavdia e një lëvizjeje dikur dinamike ka humbur. Ishte mençuria shpirtërore dhe jo naiviteti primitiv që i ruajti të krishterët e parë nga formimi i organizatave që do të bënin punën e Zotit. G. H. Lang shkruan:

Një shkrues i mprehtë, duke vënë në kontrast punën apostolike me metodat më moderne të përdorura tha që “Ne krijuam misionet, apostujt krijuan kishat.” Ndryshimi është i qëndrueshëm dhe i plotë. Apostujt krijuan kishat dhe nuk krijuan asgjë tjetër, sepse për qëllimet në dukje asgjë tjetër nuk kërkohej ose mund të kishte qenë më e përshtatshme. Në çdo vend ku ata punuan ata formuan një asamble lokale, me pleq, gjithmonë pleq, asnjëherë një plak (Veprat e Apostujve 14:23; 15:6, 23; 20:17; Fil.1:1) – për të drejtuar, për të komanduar, njerëz të kualifikuar nga Zoti dhe të njohur nga shenjtorët (1 e Korintasve 16:15; 1 Thes. 5:12,13; 1 Tim. 5:17-19); dhe me dhjakët të emëruar nga asambleja (Veprat e Apostujve 6:1-6; Fil. 1:1) – këta ndryshe me pleqtë – për të ndjekur punë të rëndësishme e të përkohshme dhe në veçanti për të shpërndarë të ardhurat e asamblesë… Gjithçka që ata (apostujt) bënë në rrugën e organizimit ishte të formonin dishepuj mbledhur në asamble të tilla të tjera. Asnjë organizim tjetër përveç asamblesë lokale nuk shfaqet në Dh.R., dhe ne nuk gjejmë asnjë fillesë të diçkaje tjetër. [16]

Për të krishterët e parë dhe drejtimin e tyre apostolik, mbledhja ishte njësia e urdhëruar hyjnisht në tokë, përmes së cilës Perëndia zgjodhi të punonte, dhe njësia e tillë e vetme të cilës Ai i premtoi përjetësi, ishte Kisha.

E.Shërimi i një lebrozi dhe detyra e Pjetrit në Izrael(3:1-26)

3:1 Ishte ora 3 e mesditës kur Pjetri dhe Gjoni u ngjitën në tempull në Jeruzalem. Siç u përmend më parë, të krishterët e parë Judenj vazhduan të ndjekin shërbesat në tempull për disa kohë pas formimit të Kishës. Kjo ishte një kohë tranzicioni dhe rregullimi dhe prishja e Judaizmit nuk u bë menjëherë. Besimtarët sot s’mund të shfajësohen sipas shembullit të atyre për këtë gjë, pasi ne kemi zbulesën e plotë në Dh.R. dhe na është thënë: “Le të dalim pra drejt Tij, jashtë fushës, duke bartur poshtërimin e Tij.” (Heb. 13:13, shih dhe 2 Kor. 6:17, 18).

3:2 Kur ata iu afruan tempullit, ata panë disa burra që sillnin një lypsar sakat në vendin e tij të zakonshëm, tek dera … quajtur E Bukura. Gjendja e pashpresë e këtij burri, i çalë që prej lindjes, është në kontrast me bukurinë e arkitekturës së tempullit. Na kujton neve varfërinë dhe injorancën me të cilën është e mbushur hija e katedraleve të mëdha dhe dobësinë e sistemeve të madhërishme kishtare për të ndihmuar ata që janë fizikisht dhe shpirtërisht sakatë.

3:3 Burri i çalë me sa duket kishte humbur shpresat që një ditë do të shërohej, kështu ai kënaqte veten duke kërkuar lëmoshë.

3:4 Në vend që ta shihte këtë burrë si një njeri të mjerë, Pjetri e pa atë si një njeri në të cilin do të tregohej plotfuqia e Perëndisë. “Nëse jemi të drejtuar nga Fryma, ne do ti fiksojmë sytë tanë tek ata që Perëndia ka ndërmend t’i bekojë, në vend që të zbrazim fishekët dhe të vrasim ajrin.”

Urdhëri i Pjetrit “Na shiko” nuk kishte si qëllim të tërhiqte publikun mbi Gjonin dhe veten, por thjesht të siguronte vëmendjen e pa ndarë të lypsarit.

3:5,6 Përsëri duke mos pritur asgjë më shumë se ndihma financiare, i çali drejtoi nga ata vëmendjen. Atëherë ai dëgjoi një thirrje që ishte njëkohësisht çuditëse dhe zhgënjyese për të. Për sa i përket ndihmës financare, Pjetri s’kishte asgjë për të dhënë. Por ai kishte diçka më të mirë për t’i dhënë. Me anë të autoritetit të Jezusit nga Nazareti, ai urdhëroi të çalin të ngrihet dhe të ecë. Një predikues i vjetër tha: “Lypsari i çalë kërkoi lëmoshë dhe mori këmbë.”

Është thënë se Thomas Aquinas vizitoi Papën në një kohë kur shuma të mëdha parash ishin duke u numëruar nga Kisha Katolike. Papa mburrej: “Ne s’kemi nevojë të themi si Pjetri tha – Ar e argjend nuk kam!” Aquinas u përgjigj, “Por as nuk mund të thuash si Pjetri – Ngrehu dhe ec!”

3:7 Kur Pjetri ndihmoi burrin të ngrihej, fuqia përshkoi këmbët dhe kockat që kishin kohë që nuk përdoreshin. Këtu ne kujtohemi përsëri që në jetën shpirtërore ekziston një përzierje e çuditshme e hyjnores dhe njerëzores. Pjetri ndihmoi burrin të ngrihej në këmbë; atëherë Perëndia kreu shërimin. Ne duhet të bëjmë atë që mund të bëjmë; atëherë Perëndia do të bëjë atë që ne nuk bëjmë dot.

3:8 Mrekullia e shërimit ishte e menjëhershme, jo graduale. Vini re se si Fryma e Perëndisë shton fjalët e veprimit e lëvizjes: duke u hedhur, qëndroi… eci dhe hyri… duke ecur, duke u hedhur.

Kur ne kujtojmë proçesin e dhimbshëm dhe të ngadalshëm që një fëmijë kalon gjatë të mësuarit të të ecurit, ne dallojmë se sa e mrekullueshme ishte për këtë njeri të ecte dhe të hidhej përpjetë për herë të parë në jetën e tij.

Kjo mrekulli e bërë në emër të Jezusit, ishte një dëshmi më tepër ndaj popullit të Izraelit që Ai të cilin ata kryqëzuan ishte i gjallë dhe donte të ishte shëruesi dhe shpëtimtari i tyre.

3:9-10 Fakti që lypsari kishte qenë çdo ditë në derën e tempullit e kishte bërë atë të njohur nga njerëzit. Tani që ai u shërua, mrekullia ishte bërë padyshim e mirënjohur. Populli s’mund të mohonte që një mrekulli e madhe kishte ndodhur, por cili ishte kuptimi i gjithë kësaj?

3:11 Pasi njeriu i shëruar rrinte ngjitur pas Pjetrit dhe Gjonit, njësoj si të ishin doktorët e tij, gjithë populli rendi së bashku te portiku i quajtur i Salomonit, një pjesë e tempullit. Çudia e tyre i siguroi mundësinë Pjetrit për tu predikuar atyre.

3:12 Pjetri fillimisht largoi përqendrimin e njerëzve nga njeriu i shëruar dhe nga apostujt. Shpjegimi i mrekullisë nuk gjendej në asnjë prej tyre.

3:13-16 Menjëherë ai i sjell ata tek e vërteta e autorit të mrekullisë. Ishte Jezusi, Ai që ata kishin hedhur poshtë, mohuar dhe vrarë. Perëndia e ringjalli Atë prej së vdekuri dhe e lartësoi Atë në qiell. Tani nëpërmjet besimit në Të, ky burrë u shërua nga gjendja e tij e pashpresë.

Guximi i shenjtë i Pjetrit në akuzimin e burrave të Izraelit është i shquar. Akuzat e tij kundër tyre janë:

1. Ata dorëzuan Jezusin (Johebrenjve në gjyq).
2. Ata e mohuan Atë në prezencën e Pilatit, megjithëse ai kishte vendosur ta lironte Atë.
3. Ata e mohuan të Shenjtin dhe të Drejtin dhe kërkuan lirimin e një vrasësi (Barabas).
4. Ata vranë Princin (ose Krijuesin) e jetës.

Vini re në kontrast, trajtimin që Perëndia i bëri Jezusit:

1. Ai e ringjalli Atë prej së vdekurish (v. 15).
2. Ai përlëvdoi Shërbëtorin e Tij Jezus – jo Birin e Tij Jezus, si në Versionin 1611 [King James Version] (v.13).

Vini re përfundimisht theksin mbi besimin në Krisht si shpjegim i mrekullisë së shërimit (v 16). Në këtë varg, si në çdo vend tjetër, emri përfaqëson personin. Kështu besimi në emrin e Tij do të thotë besim në Krishtin.

3:17 Ka një ndryshim në tonin e Pjetrit në këtë varg. Pasi ka akuzuar burrat e Izraelit për vdekjen e Zotit Jezus ai tani u drejtohet atyre si vëllezër të tij, duke thënë se ata e kishin bërë atë nga padija dhe duke u bërë thirrje të pendohen dhe të shpëtohen.

Pothuajse duket si kundërshtim të dëgjosh Pjetrin duke thënë se Judenjtë e kryqëzuan Zotin Jezus nga padija. A nuk erdhi Ai me besueshmëri të plotë si Mesia? A nuk kreu Ai mrekulli mes tyre? A nuk i tërboi Ai ata duke pohuar se ishte një me Perëndinë? Po. Kjo është e gjitha e vërtetë. Dhe akoma ata ishin në padije për faktin që Ai ishte i mishëruari i Perëndisë. Ata prisnin Mesinë të vinte, jo me përulësi, por si një shpëtimtar ushtarak i fuqishëm. Ata e panë Jezusin si të ishte një i vetquajtur.

Ata nuk e dinin se Ai ishte në të vërtetë Biri i Perëndisë. Ata ndoshta menduan se po i bënin një shërbim Perëndisë duke e vrarë Atë. Kështu Shpëtimtari vetë tha në kohën e kryqëzimit “Ata nuk dinë çfarë bëjnë” (Llu. 23:34) dhe Pali më vonë shkroi: “Po ta kishin njohur (pushtetarët e kohës), nuk do ta kishin kryqëzuar Zotin e Lavdisë” (1 e Korintasve 2:8).

E gjithë kjo ishte përshkruar për të siguruar burrat e Izraelit që mëkati i tyre edhe pse i madh, mund të falej nëpërmjet hirit të Perëndisë.

3:18 Pa justifikuar mëkatin e tyre, Pjetri tregon se Perëndia e përdori mëkatin e tyre për të përmbushur qëllimet e Tij. Profetët e Dh.V. predikuan se Mesia do të vuante. Populli Jude ishte ai që i shkaktoi vuajtje Atij. Por tani Ai ofroi Veten e Tij si Zoti dhe Shpëtimtari i tyre. Nëpërmjet Tij ata mund të merrnin faljen e mëkateve të tyre.

3:19 Populli i Izraelit duhet të pendohet dhe të kthehet. Kur ata të bënin këtë, mëkatet e tyre do të shlyeshin dhe do të vinin kohët e flladit.

Duhet kujtuar se ky mesazh ishte për burrat e Izraelit (v 12). Ai thekson se pendimi kombëtar duhet të paraprijë një restaurim kombëtar dhe bekim. Kohët e flladit nga prania e Zotit i referohet bekimeve të mbretërisë së ardhshme të Jezusit në tokë, siç përmendet në vargun e mëposhtëm

3:20. Pas pendimit të Izraelit, Perëndia do të dërgojë Mesian, Jezusin. Siç është përmendur më parë kjo i referohet ardhjes së dytë të Krishtit, që do të vendosë mbretërimin mijëvjeçar në tokë.

3:21 Në këtë pikë ngrihet një pyetje “Nëse Izraeli do të ishte penduar në kohën që Pjetri po fliste, a do të ishte kthyer Zoti Jezus në tokë?” Burra të mëdhenj dhe të perëndishëm kanë pasur mendime të ndryshme mbi këtë subjekt. Disa ngulin këmbë: Ai do të ishte kthyer; në të kundërt ata thanë: premtimi nuk ishte një “Bona Fide” [jo hipotetike]. Të tjerët e marrin këtë paragraf si profetik, që tregon renditjen e ngjarjeve që do të ndodhin aktualisht. Kjo është pyetje e pastër hipotetike. Faktet janë që Izraeli nuk u pendua dhe Zoti Jezus nuk është kthyer.

Është e qartë nga vargu 21 se Perëndia parashikoi se kombi i Izraelit do të kundërshtonte Krishtin dhe që epoka e tanishme e hirit do të ndodhte përpara ardhjes së Tij të dytë. Qielli duhet të mbajë Krishtin deri në kohën e ripërtëritjes së të gjitha gjërave. Koha e ripërtëritjes së të gjitha gjërave tregon për Mijëvjeçarin. Ato nuk tregojnë shpëtim universal [të gjithë njerëzit shpëtohen], ashtu si disa kanë sugjeruar; një mësim i tillë është i huaj për Biblën. Më saktë ato tregojnë kohën kur krijimi do të çlirohet nga lidhjet e korrupsionit dhe Krishti do të mbretërojë me drejtësi si mbret mbi gjithë botën.

Këto kohë të ripërtëritjes janë parathënë nga profetët e Dh.V.

Vargu 21 është përdorur në orvatje për të kundër provuar Rrëmbimin e Kishës para Mundimit të Madh. Argumenti është nëse qiejt duhet ta mbajnë Jezusin deri në fillimin e Mijëvjeçarit, atëherë Ai s’mund të vijë përpara për të marrë Kishën në qiell. Përgjigjja sigurisht është që Pjetri ishte duke u folur burrave të Izraelit (v 12). Ai është duke diskutuar punët e Perëndisë lidhur me kombin e Izraelit. Për sa i përket kombit të Izraelit, Zoti Jezus do të mbetet në qiell derisa Ai të vijë të mbretërojë në fund të Mundimit të Madh. Por individi Jude që beson në të gjatë periudhës së Kishës do të ketë pjesë me besimtarët Johebrenj në Rrëmbimin e Kishës, që mund të ndodhë në çdo moment. Gjithashtu në Rrëmbimin, Zoti nuk i lë qiejt; ne shkojmë tek Ai në qiell.

3:22 Si një shembull i një profecie të Dh.V. që shikon përpara në mbretërimin e lavdishëm të Krishtit, Pjetri tregon Ligjin e Përtërirë 18:15,18,19. Paragrafi pikturon Zotin Jezus si profet të mbretërisë në epokën e artë të Izraelit, që shpall vullnetin dhe ligjin e Perëndisë.

Kur Moisiu tha “Zoti Perëndi do të nxjerrë një profet si unë” ai nuk donte të thoshte ngjashmëri në karakter apo aftësi, por ngjashmëri në kuptimin që të dy ishin caktuar nga Perëndia. “Ai do të nxjerrë Atë ashtu si më nxori mua.”

3:23 Gjatë mbretërimit të Tij mbi tokë, ata që refuzojnë ta dëgjojnë dhe t’i binden Atij do të shkatërrohen. Sigurisht, ata që hedhin poshtë Atë sot, vuajnë gjithashtu gjykimin e përjetshëm, por mendimi kryesor i këtij paragrafi është që Krishti do të sundojë me një shufër hekuri dhe që ata që nuk i binden Atij dhe rebelohen kundër Tij do të ekzekutohen menjëherë.

3:24 Për të theksuar përsëri që kohët e ripërtëritjes ishin parashikuar mirë, Pjetri shton që gjithë profetët nga Samueli dhe pasardhësit e tij folën për këto ditë.

3:25 Pjetri tani u kujton dëgjuesve të tij Judenj që premtimi i këtyre kohëve të bekimit u ishte bërë atyre si bij të profetëve dhe pasardhës të Abrahamit. Mbi të gjitha Perëndia kishte bërë një besëlidhje me Abrahamin për të bekuar të gjitha familjet mbi tokë që rridhnin nga fara e tij. Të gjitha premtimet e bekimit mijëvjeçar e kanë qendrën në Farën, në Krishtin, prandaj ata duhet të pranojnë Zotin Jezus si Mesi.

3:26 Perëndia kishte ringjallur Shërbëtorin e Tij (3:13), dhe e kishte dërguar Atë fillimisht në kombin e Izraelit. Kjo i referohej më tepër Mishërimit dhe jetës së Zotit tonë më tepër sesa ringjalljes së Tij. Nëse ata do ta pranonin Atë, Ai do të largonte secilin prej tyre nga paudhësitë e tyre.

Në këtë predikim të Pjetrit, të bërë popullit të Izraelit, ne vëmë re se është mbretëria ajo që na jepet në pamje më tepër se Kisha. Gjithashtu theksimi është më tepër kombëtar sesa individual. Fryma e Perëndisë qëndron mbi Izrael me mëshirë dhe dhimbje duke i thirrur popullit të lashtë të Perëndisë për të pranuar Zotin e lavdishëm si Mesi dhe duke përshpejtuar kështu mbërritjen e mbretërisë së Krishtit në tokë.

Por Izraeli s’do të dëgjojë.

F. Persekutimi dhe Rritja e Kishës (4:1-7:60).

4:1-4 Persekutimi i parë i Kishës së sapolindur ishte gati për të shpërthyer. Zakonisht, persekutimi fillon nga krerët fetarë. Ashtu u bë. Priftërinjtë, saducenjtë dhe komandanti i tempullit u ngritën kundër apostujve.

Scroggie sugjeron se priftërinjtë përfaqësojnë intolerancën fetare, komandanti i tempullit, armiqësinë politike; dhe saducenjtë, mosbesimin racional. Saducenjtë mohuan doktrinën e ringjalljes. Kjo i çoi ata në një konflikt të hapur me apostujt, pasi ringjallja ishte pika kyçe e predikimit të apostujve! Spurgeoni bën një paralelizëm:

Saducenjtë, siç e dini, ishin nga Shkolla e Gjerë, liberalët, mendimtarët e përparuar, mendimtarët modernë të ditës. Nëse doni një vështrim përbuzës, një sarkazëm të hidhur, ose një veprim mizor, unë ju rekomandoj këta burra zemërgjerë. Ata janë liberalë ndaj secilit, përveç atyre që mbrojnë të vërtetën; dhe për këta ata kanë një rezervë hidhërimi të përqendruar që tejkalon pelinin dhe vrerin. Ata janë liberalë ndaj kolegëve në gabim por nuk tolerojnë ungjilltarët. [17]

Këta krerë u fyen nga fakti që apostujt po mësonin popullin; duke menduar se ky ishte i vetmi privilegj i tyre. Gjithashtu, ata ishin të zemëruar nga shpallja: Jezusi dhe ringjallja e të vdekurve. Nëse Jezusi ishte ringjallur prej së vdekurish atëherë saducenjtë diskretitoheshin.

Në vargun 2, shprehja “ringjallje nga të vdekurit” është e rëndësishme pasi hedh poshtë idenë e populluar të një ringjalljeje të përgjithshme në fund të botës. Ky paragraf dhe të tjerë flasin për ringjalljen midis të vdekurve. Me fjalë të tjera, disa do të ringjallen kurse të tjerët (jobesimtarët) do të mbeten në varr deri në një kohë të mëvonshme.

Krerët menduan t’i mbanin apostujt në një lloj arresti shtëpie deri ditën tjetër, pasi ishte bërë vonë. (Mrekullia e shërimit në kapitullin tre ishte kryer gjatë orës tre të pasdites).

Pavarësisht nga kundërshtimi zyrtar, mjaft njerëz u kthyen në Zotin. Rreth 5000 burra (greqisht “andres” meshkuj) janë përmendur se hynë në bashkësinë e krishtere. Komentatorët nuk janë të një mendimi nëse kjo përfshin 3000 të shpëtuarit të Ditës së Rrëshajëve apo jo. Ky numër nuk përfshin gra e fëmijë.

4:5-6 Ditën tjetër, këshilli fetar, i njohur si Sinedri, u mblodh në një gjyq hetimi, duke synuar të ndalonte aktivitetet e këtyre njerëzve të pa pëlqyer publikë. Gjithçka që ata arritën të bënin s’ishte gjë tjetër veçse dhënia e një rasti tjetër apostujve për të dëshmuar! Së bashku me pleqtë, krerët dhe skribët ishin:

1. Anan, kryeprifti, përpara të cilit Zoti Jezus ishte çuar më parë. Ai formalisht ishte kryeprifti, por ndoshta ishte lejuar për të mbajtur titullin si një nder.

2. Kajafa, dhëndri i Ananit, që drejtoi gjyqin e Zotit.

1. Gjoni dhe Aleksandri, për të cilët nuk dihet gjë tjetër.
2. Dhe gjithë ata që i përkisnin farefisit të kryepriftit.

4:7 Gjyqi hapet me pyetjen e bërë apostujve: me ç’pushtet dhe në emër te kujt kishin kryer mrekullinë. Pjetri bëri një hap përpara për të mbajtur dëshminë e tij të tretë të suksesshme publike për Jezusin në Jeruzalem. Ishte një mundësi e madhe për t’i predikuar Ungjillin institucionit fetar dhe ai e shfrytëzoi atë pa frikë.

4:8-12 Së pari ai u kujtoi atyre që ata ishin të pa kënaqur ngaqë apostujt kishin kryer një mirësi ndaj një të sëmuri. Edhe pse Pjetri nuk e kishte thënë këtë saktësisht, theksi i tij ishte që burri i sëmurë kishte qenë në derën e tempullit dhe krerët s’kishin qenë kurrë në gjendje ta shëronin. Atëherë apostulli lëshoi një rrufe duke shpallur që ishte në emër të Jezusit, të cilin ata e kishin kryqëzuar, që ai njeri u shërua. Perëndia ka ringjallur Jezusin prej së vdekurish dhe ishte prej fuqisë së Tij që kjo mrekulli ishte kryer. Judenjtë nuk kishin ndonjë vend për Jezusin në planet që ata kishin bërë, prandaj ata e hodhën poshtë dhe e kryqëzuan. Por Perëndia e ringjalli Atë prej së vdekurish dhe e lartësoi Atë në qiell. Guri që ata e hodhën poshtë u bë guri i qoshes, guri i domosdoshëm që mban ndërtesën. Dhe Ai është i domosdoshëm. Nuk ka shpëtim pa Të. Ai është Shpëtimtari i vetëm. Asnjë emër tjetër nën qiell nuk u është dhënë njerëzve për shpëtim dhe vetëm me anë të këtij emri duhet të shpëtohemi.

Duke lexuar vargjet 8-12, le të kujtojmë se këto fjalë ishin thënë nga i njëjti njeri që e mohoi Zotin tre herë me sharje dhe betime.

4:13 Feja formale dhe e vdekur është gjithnjë jotoleruese ndaj ungjillizimit të gjallë dhe entuziast që jep rezultate në jetë dhe zemra. Krerët e saj turbullohen kur shohin njerëz të pamësuar dhe pa arsim që krijojnë marrëdhënie me njerëzit, kurse ata me gjithë diturinë e tyre “dështojnë të ngrihen mbi mishin dhe gjakun.”

Në Dh.R. nuk ka dallim midis klerit dhe të pa mësuarit. Ky dallim është një relikë e mbetur prej Kishës Katolike. John Huss luftoi dhe vdiq në Çekosllovaki për doktrinën e priftërimit të të gjithë besimtarëve dhe simboli për sektin Husi në ditët e sotme është kupa e Darkës së Zotit, që qëndron mbi Biblën e hapur. Ishte kjo e vërteta e një priftërimi mbretëror dhe çdo besimtar ishte një dëshmitar që ishte forca dinamike në kishën e hershme. Pa ndihmën e ndonjë pajisjeje moderne apo transportimi, ose përkthimi dhe publikimi të Fjalës, Ungjilli i hirit të Perëndisë tronditi gjithë Perandorinë deri sa pati shenjtorë edhe në njerëzit e shtëpisë së Cezarit. Perëndia na thërret neve të praktikojmë krishterimin e hershëm. [18]

Sinedri u çudit nga çiltërsia e Pjetrit dhe Gjonit. Atyre do tu pëlqente t’i evitonin ata si të pa arsimuar dhe si peshkatarë injorantë nga Galilea. Por kishte diçka në vetëkontrollin e tyre, në jetën e tyre pushtet plotë, në trimërinë e tyre, që i bëri ata të mendonin për Jezusin kur Ai vetë ishte në gjyq. Ata e lidhën guximin e apostujve me faktin se ata kishin qenë me Jezusin në të kaluarën, por shpjegimi i vërtetë ishte që ata ishin të mbushur me Frymën e Shenjtë tani.

4:14-18 Sinedri u turpërua nga shërimi i atij të çali që gjendet pikërisht aty në dhomën e gjyqit. Ata nuk mund të mohonin që një mrekulli kishte ndodhur.

J. H. Jowett shkruan:

Njerëzit mund të bëjnë argumente më të mira sesa ju mund të bëni. Në një argument intelektual ju mund të vuani një disfatë të lehtë. Por argumenti i një jete të shpenguar është i pa sulmueshëm. “Duke parë burrin e shëruar që rrinte ngjitur me ta, ata s’mund të thonin asnjë gjë kundër.” [19]

Me qëllim që të diskutonin strategjinë e tyre, ata i nxorën Pjetrin dhe Gjonin jashtë dhomës përkohësisht. Dilema e tyre ishte kjo: Ata s’mund t’i dënonin apostujt për kryerjen e një bamirësie; por nëse nuk i ndalonin këta fanatikë, feja e tyre do të rrezikohej nga një humbje e madhe ndjekësish. Kështu ata vendosën të ndalonin Pjetrin dhe Gjonin për t’u folur njerëzve për Jezusin në biseda private apo të predikonin Atë publikisht.

4:19-20 Pjetri dhe Gjoni nuk mund ta pranonin një kufizim të tillë. Besnikëria dhe përgjegjësia e tyre ishte në Perëndinë, jo tek njeriu. Nëse ata ishin të ndershëm, krerët duhet ta pranonin këtë. Apostujt kishin dëshmuar ringjalljen dhe ngjitjen e Krishtit. Ata kishin dëshmuar mësimet e Tij çdo ditë. Ata ishin përgjegjës të dëshmonin për Zotin dhe Shpëtimtarin e tyre, Jezu Krishtin.

4:21-22 Dobësia e pozicionit të krerëve të priftërinjve duket në faktin që ata s’mund t’i dënonin apostujt; gjithë njerëzit e dinin se një mrekulli hyjnore kishte ndodhur. Burri i shëruar, mbi dyzet vjeç, ishte i mirënjohur, sepse gjendja e tij e dëshpërueshme ishte e njohur publikisht për një kohë të gjatë. Pra, gjithçka që Sinedri mund të bënte ishte t’i lëshonte apostujt e akuzuar me më shumë kërcënime.

4:23 Të frymëzuar si bij të lirë të Perëndisë, apostujt shkuan menjëherë tek vëllezërit e tyre sapo u lanë të lirë nga autoritetet. Ata kërkuan dhe gjetën bashkësinë e tyre me “tufën e mbledhur; krimi i vetëm i së cilës ishte që ata ndiqnin Krishtin.” Kështu në të gjitha kohërat një provë e karakterit të një të krishteri është aty ku ai gjen bashkësi dhe shoqëri.

4:24-26 Sapo shenjtorët dëgjuan për çfarë kishte ndodhur, iu drejtuan Zotit në lutje. Duke iu drejtuar Perëndisë me një fjalë që do të thotë “Zoti absolut,” një fjalë e përdorur rrallë në Dh.R., ata e përlëvduan Atë fillimisht si Krijues i të gjitha gjërave (prandaj është edhe superior mbi krijesat që tani po kundërshtonin të vërtetën e Tij). Më pas ata cituan fjalët e Davidit në Psalmin 2, të cilat ai i foli me anë të Frymës së Shenjtë në lidhje me kundërshtimin e forcave qeveritare ndaj Krishtit të tij. Aktualisht, Psalmi tregon kohën kur Krishti do të vijë të vendosë mbretërinë e Tij dhe kur mbretërit dhe qeveritarët do të mundohen të prishin këtë qëllim. Por të krishterët e parë vunë re se situata në ditët e tyre ishte e njëjtë, kështu ata përdorën fjalët për kushtet në të cilat ata ndodheshin. Siç është thënë, ata treguan shpirtërim të vërtetë me zhdërvjelltësi profetike me të cilin ata endën Shkrimet e shenjta në lutjet e tyre.

4:27-28 Përdorimi i citimit nga Psalmi është dhënë më pas. Pikërisht aty në Jeruzalem Romakët dhe Judenjtë u lidhën së bashku kundër Shërbëtorit të Shenjtë të Perëndisë [20], Jezusit. Herodi përfaqësonte Judenjtë dhe Pilati vepronte për Johebrenjtë. Por është një surprizë në vargun 28. Ndonjë mund të thotë se këta drejtues ishin mbledhur së bashku për të bërë çdo gjë që zemrat e tyre të liga kishin planifikuar. Por vargu thotë se ata ishin mbledhur së bashku për të bërë të gjitha ato që dora e Perëndisë dhe këshilli i Tij kishte paracaktuar se do të ndodhnin.

Matheson shpjegon:

Ideja është se përpjekja e tyre për kundërshtim ndaj vullnetit hyjnor u bë një bashkëpunim me vullnetin e Perëndisë … Ata u takuan së bashku në një këshill lufte kundër Krishtit; dhe jashtë ndërgjegjes së tyre ata nënshkruan një besëlidhje për ecjen përpara të lavdisë së Krishtit… Perëndia ynë nuk i godet stuhitë që ngrihen kundër Tij; Ai ecën mbi to; Ai punon nëpërmjet tyre. [21]

4:29-30 Duke shprehur besim në fuqinë e Perëndisë, të krishterët bënë tre kërkesa të veçanta:

1. Shqyrto kërcënimet e tyre. Ata nuk supozuan të drejtonin Perëndinë si t’i dënonte këta njerëz të liq, por thjesht ia lanë çështjen Atij.
2. Lejo shërbëtorët e Tu… me plot çiltërsi. Siguria e tyre personale nuk ishte një gjë me rëndësi. Trimëria në predikimin e Fjalës ishte e një rëndësie shumë të madhe.
3. Duke shtrirë dorën Tënde për të shëruar. Predikimi i hershëm i Ungjillit ishte vërtetuar nga Perëndia nëpërmjet shenjave dhe mrekullive kryer nëpërmjet emrit të Jezusit. Këtu Perëndisë i është kërkuar të vazhdojë të përforcojë shërbesën e apostujve në këtë mënyrë.

4:31 Pasi ata ishin lutur, vendi… u drodh – një shprehje fizike e fuqisë shpirtërore që ishte aty. Të gjithë u mbushën me Frymën e Shenjtë, duke treguar bindjen e tyre ndaj Zotit, ecjen e tyre në dritë, dorëzimin e tyre tek Ai. Ata vazhduan të shpallnin Fjalën e Perëndisë me çiltërsi, një përgjigje e qartë e lutjes së tyre në vargun 29.

Shtatë herë në librin e Veprave njerëzit janë thënë të jenë mbushur plotësisht me Frymën e Shenjtë. Vini re qëllimet dhe rezultatet:

1. Për të folur (2:4; 4:8; dhe këtu).
2. Për shërbesë (6:3).
3. Për drejtim (11:24).
4. Për qortim (13:9).
5. Për vdekje (7:55).

4:32-35 Kur zemrat janë të zjarrta me dashuri për Krishtin, ato janë të mbushura gjithashtu me dashuri për njëri-tjetrin. Kjo dashuri e tregon veten e saj duke dhuruar. Kështu besimtarët e parë shprehën realitetin e jetës së tyre të përbashkët në Krishtin duke bërë shumë vepra të mira. Në vend të mbajtjes së pronave personale në mënyrë vetjake, ata i panë ato sikur i përkisnin gjithë bashkësisë. Sa herë që kishte ndonjë nevojë, ata shisnin toka ose shtëpi dhe sillnin fitimet tek apostujt për shpërndarje. Është e rëndësishme të shohim që ata i shpërndanin sa herë që shfaqej një nevojë; nuk ishte një ndarje e caktuar në një kohë të caktuar.

F. W. Grant shpjegon:

Prandaj nuk kishte një heqje dorë të përgjithshme të pronave personale, por një dashuri që nuk dinte të fshihej nga nevoja e një tjetri. Ishte instinkti i zemrave që kishin gjetur zotërime të vërteta në atë sferë në të cilën Krishti ishte ngritur. [22]

Deri diku tallje, por i trishtueshëm është paralelizmi modern i F. E. Marshit:

Dikush kishte thënë, duke vënë në kontrast Kishën e hershme me krishterimin e sotëm, «A nuk është ky një mendim solemn, që nëse ungjilltari Lukë ishte duke përshkruar krishterimin modern në vend të atij të hershëm, atij do i duhej të ndryshonte shprehjet në Veprat 4:32-35 si më poshtë:…”Dhe turma e atyre që shpallnin ishte e një zemre të rëndë dhe shpirti të ngurtë, çdonjëri tha që të gjitha gjërat që ai zotëronte ishin të tijat, dhe ata i kishin të gjitha gjërat sipas modës. Dhe ata dëshmuan me fuqi të madhe për gjërat tërheqëse të kësaj bote dhe një egoizëm i madh ishte mes tyre. Dhe kishte mjaft ndër ta që u mungonte dashuria, dhe ata që zotëronin toka blenë akoma më shumë, dhe ndonjëherë jepnin ndonjë pjesë të vogël për ndonjë bamirësi publike, kështu emrat e tyre shkruheshin nëpër gazeta dhe një ndarje lavdërimesh bëhej për çdo njërin sipas dëshirës së tij”»? [23]

Është një fuqi e panjohshme lidhur me jetën e atyre që i janë përkushtuar Zotit. Kështu s’është një rastësi që ne lexojmë në vargun 33, Dhe apostujt me fuqi të madhe jepnin dëshmi të ringjalljes së Zotit Jezus; dhe hir i madh ishte mbi të gjithë ata. Duket që kur Perëndia gjen njerëz që dëshirojnë të japin zotërimet e tyre Atij, Ai u jep dëshmive të tyre një tërheqje të dallueshme dhe forcë.

Shumë argumentojnë se kjo ndarje e të mirave ishte një fazë e përkohshme e jetës së Kishës së hershme dhe nuk synonte të ishte një shembull për ne. Një arsyetim i tillë vetëm sa ekspozon varfërinë tonë shpirtërore. Nëse do të kishim fuqinë e Ditës së Rrëshajëve në zemrat tona, ne mund të kishim frytet e Ditës së Rrëshajëve në jetët tona.

Ryri vë në dukje:

Ky nuk është një “komunizëm i krishterë ,” shitja e pronave u bë vullnetarisht (v 34). E drejta e pronësimit nuk ishte anuluar. Bashkësia nuk kontrolloi paratë derisa paraja iu dha vullnetarisht apostujve. Ndarja nuk u bë barabar, por sipas nevojës. Këto nuk janë principe të komunizmit. Kjo është bamirësi e krishtere në shfaqjen më të mirë të saj. [24]

Vini re dy pika të një kishe të madhe në vargun 33- fuqi e madhe dhe hir i madh. Vance Havner reshton katër pika të tjera si më poshtë: frikë e madhe (5:5, 11); persekutim i madh (8:1); gëzim i madh (8:8; 15:3); një numër i madh që besoi (11:21).

4:36-37 Këto vargje janë si një lidhje parathënëse me kapitullin 5. Bujaria e Barnabës del në kontrast me hipokrizinë e Ananias. Si një Levit, Iose, i mbiquajtur Barnaba, normalisht nuk do të kishte zotëruar tokë sepse Zoti ishte pjesa e Levitëve. Si ose pse ai fitoi tokën? Këtë ne nuk e dimë. Por ne dimë se ligji i dashurisë punoi kaq fuqishëm në jetën e këtij Biri të Ngushëllimit që shiti tokën dhe i la paratë në këmbët e apostujve.

5:1-4 Kur Perëndia punon fuqishëm, Satani është gati të falsifikojë, të korruptojë, dhe të kundërshtojë. Por aty ku ka një fuqi të vërtetë shpirtërore, mashtrimi dhe hipokrizia do të zbulohen pa vështirësi.

Anania dhe Safira ishin prekur nga bujaria e Barnabës dhe e të tjerëve. Ndoshta ata dëshiruan të merrnin lavdërim nga njerëzit për disa veprime të ngjashme bamirëse. Kështu ata shitën një arë dhe i dhanë një pjesë të parave apostujve. Mëkati i tyre ishte se ata u sollën se po i jepnin të gjitha, ndërkohë që dhanë vetëm një pjesë. Askush nuk u kërkoi atyre të shisnin arën. Pasi e kishin shitur, ata s’ishin të detyruar t’i jepnin të gjitha. Por ata u shtirën për një përkushtim total, ndërkohë që mbajtën një pjesë të fitimeve për vete.

Pjetri akuzoi Ananian për një gënjeshtër ndaj Frymës së Shenjtë dhe jo vetëm ndaj njeriut. Dhe duke gënjyer Frymën e Shenjtë, ai gënjeu Perëndinë, sepse Fryma e Shenjtë është Perëndi.

5:5-6 Në këtë moment, Anania ra përtokë i vdekur, dhe disa të rinj e mbartën jashtë dhe e varrosën. Ky ishte një akt solemn i pastrimit të Kishës nga dora e Zotit në Kishën e hershme. Kjo nuk vë aspak në dyshim pyetjen mbi shpëtimin e Ananias dhe sigurisë së tij të përjetshme. Përkundrazi, ishte një rast ku Perëndia tregoi pakënaqësinë e Tij ndaj shfaqjes së mëkatit të parë në Kishën e Tij. Richard Bewes tha, “Si një komentator thotë: Anania ose Fryma duhet të ikë. E tillë ishte pastërtia e asaj bashkësie të parë të krishtere, saqë edhe një gënjeshtër e atij lloji s’mund të jetonte brenda saj.”

5:7-11 Rreth tre orë më vonë kur Safira u shfaq, Pjetri e akuzoi atë si bashkëpunëtore me të shoqin dhe si tunduese e Frymës së Zotit. Ai i tha asaj për fundin e të shoqit dhe parashikoi të njëjtën gjë edhe për të. Në atë çast ajo ra dhe vdiq, dhe u mbart jashtë për varrim. Aftësia e Pjetrit për të dhënë gjykim mbi këtë çift është një shembull i fuqive të mrekullueshme që kishin apostujt. Ndoshta ishte një përmbushje e premtimit të Zotit, “Kujt do t’ia mbani mëkatet do t’i jenë mbajtur” (Gjo. 20:23). Kjo shihet më tepër në aftësinë e Palit për të dorëzuar një të krishterë fajtor tek Satani për prishje të mishit (1 e Korintasve 5:5). Nuk ka arsye të besohet që kjo fuqi vazhdoi pas kohës së apostujve.

Mund të imagjinohet ndjenja e frikës që pushtoi Kishën dhe gjithë ata që dëgjuan lajmin e këtyre dy vdekjeve.

5:12-16 Pas vdekjes së Ananias dhe Safirës, apostujt vazhduan të kryejnë mrekulli në mes të njerëzve që mblidheshin rreth tyre në Portikun e Salomonit. Kaq e gjallë ishte ndjenja e prezencës dhe fuqisë së Perëndisë, saqë asnjeri nuk guxonte dot të bashkohej me ta, apo të bënte një dëshmi të kotë duke thënë që ishte një i krishter. Por populli i lartësonte dhe një numër i madh besimtarësh i shtohej Zotit Jezus. Populli sillte të sëmurët në shtretër e në shtroja që hija e Pjetrit të mbulonte ndonjë nga ata [që të shëroheshin] kur ai kalonte. Çdokush mund të shikonte që aty kishte vërtetësi dhe fuqi në jetët e apostujve, dhe që ata ishin kanale nëpërmjet të cilëve Perëndia bekonte të tjerët. Nga periferitë vinin të sëmurë dhe njerëz të pushtuar nga frymëra të ndyra, dhe të gjithë shëroheshin.

Duket qartë në Hebrenjtë 2:4 që mrekulli të tilla ishin një mënyrë e Perëndisë për të dëshmuar për shërbesën e apostujve. Me përfundimin e Dh.R. në formë të shkruar, u zhduk në përgjithësi nevoja për shenja të tilla. Që kurse “fushata shërimi” moderne janë shfaqur, është e mjaftueshme të shihet me kujdes fakti që të gjithë ata që u sollën tek apostujt u shëruan. Kjo gjë s’është e vërtetë për të ashtuquajturit “shërues shpirtërorë të sotëm.”

5:17-20 Shërbesa e vërtetë e Frymës së Shenjtë shkakton kthimin e njerëzve në besim nga njëra anë dhe kundërshtim të hidhur nga ana tjetër. Kështu ishte këtu. Kryeprifti (ndoshta Kajafa) dhe miqtë e tij Saducenj ishin tërbuar që këta dishepuj fanatikë të Jezusit po ushtronin një ndikim të tillë në popull. Ata ishin shumë xhelozë për rolin e tyre të veçantë si krerë fetarë, dhe veçanërisht përbuzën predikimin mbi ringjalljen, të cilin ata, sigurisht e mohonin krejtësisht.

Në pamundësi për t’i përballuar apostujt, përveçse duke përdorur forcën, i arrestuan dhe i burgosën ata. Atë natë një engjëll i Zotit i liroi apostujt nga burgu dhe u tha atyre të ktheheshin në tempull dhe t’i flisnin popullit të gjitha fjalët e kësaj jete. Luka përshkruan ndërhyrjen e mrekullueshme të engjëllit pa ndonjë shprehje habie apo çudie. Nuk ka as ndonjë shenjë në ngjarje që apostujt vetë ishin të çuditur.

Engjëlli me vend i referohet besimit të krishterë si kjo jetë. Nuk është vetëm një fe apo një listë e rregullave ose doktrinave, por një Jetë – jeta e ringjalljes së Zotit Jezus kumtuar gjithë atyre që besojnë në Atë.

5:21 Në agim apostujt ishin duke mësuar në tempull. Gjatë kësaj kohe, kryeprifti kishte një takim solemn me këshillin (Sinedrin) dhe Senatin (gjithë pleqtë), dhe po prisnin që të burgosurit të silleshin para tyre.

5:22-25 Rojet të shastisur, duhet t’i raportonin gjyqit që çdo gjë në burg ishte në rregull – me përjashtim të të burgosurve që kishin ikur! Dyert ishin të kyçura, dhe rojet ishin të gjithë në vendet e tyre, por të arrestuarit mungonin. Me të vërtetë një raportim hidhërues. “Kur do t’i vinte fundi gjithçkaje?” u zhyt në mendime kryetari i tempullit dhe kryeprifti. “Deri ku do të shkonte kjo lëvizje popullore?” Pyetjet e tyre ndërpriten nga një lajmëtar që tregon se të burgosurit e liruar ishin kthyer tek vendi i tyre i vjetër – në tempull – duke i mësuar popullit! Ne duhet të admirojmë guximin e tyre, dhe duhet të rifitojmë kapacitetin e Kishës së hershme për të vuajtur për bindjen tonë, vuajtje të çfarëdo çmimi qofshin.

5:26 Rojet nuk përdorën dhunë kur i sollën apostujt përsëri në këshill. Ata trembeshin se mos populli mund t’i godiste ata me gurë nëse ata do të silleshin keq me këta ndjekës të Jezusit, që tani nderoheshin prej shumë njerëzve në popull.

5:27, 28 Kryeprifti foli: “Po a nuk ju kemi ndaluar rreptësisht të flisni në atë emër?” Ai me qëllim shmangu përdorimin e emrit të Zotit Jezu Krisht. ” Ju e keni mbushur Jeruzalemin me doktrinën tuaj.” Ky ishte një kompliment pa qëllim që iu bë efektivitetit të shërbesës së apostujve. “Ju doni që të bjerë mbi ne gjaku i atij njeriu.” Por krerët e Judenjve e kishin bërë këtë kur thirrën, “Gjaku i tij le të bjerë mbi ne, dhe mbi fëmijët tanë.” (Mat. 27:25).

5:29-32 Pak më parë apostujt ishin lutur për çiltërsi në përhapjen e Fjalës. Tani me kurajon që vinte nga lart, ata ngulnin këmbë që detyra e tyre ishte t’i bindeshin Perëndisë më shumë sesa njerëzve. Ata deklarojnë prerë se Jezusi u ringjall nga Perëndia; që Izraeli e vrau Atë duke e varur në dru, por që Perëndia e lartësoi Atë në të djathtë të Tij – një Princ dhe Shpëtimtar. Kështu Ai dëshironte t’i jepte pendimin Izraelit dhe faljen e mëkateve. Si një goditje përfundimtare, apostujt shtuan se ata janë dëshmitarë të Tij për këto gjëra, si edhe është Fryma e Shenjtë që Perëndia ua jep atyre që i binden Atij duke besuar në Birin e Tij.

Perëndia duke ringjallur [ose ngritur] Jezusin (v 30), mund t’i referohet mishërimit ose ringjalljes së Tij. Kuptimi i mundshëm këtu është që Perëndia e ringjalli [e ngriti] Atë në mishërim, për të qenë Shpëtimtar.

5:33-37 Një bindje e thellë shoqëroi fjalët e këtyre ndërgjegjeve të mishëruara – kaq e thellë sa krerët e Judenjve komplotuan t’i vrisnin ata. Në këtë rrethanë ndërhyn Gamalieli. Ai ishte një nga mësuesit më të veçantë të Izraelit dhe mësuesi i Saulit nga Tarsi. Këshilla e tij nuk tregon se ai ishte një i krishterë, as që ishte një pro krishter. Ishte thjesht një mençuri fjalësh.

Pasi apostujt u larguan nga dhoma, ai fillimisht i kujtoi Sinedrit që nëse kjo lëvizje nuk ishte nga Perëndia, shpejt do të përmbysej. Dy ilustrime të këtij principi u ofruan: (1) Teuda, një kryetar me rreth 400 revolucionarë, që u vra dhe gjithë ata që e kishin ndjekur u shpërndanë; (2) Juda Galileas, një fanatik tjetër që bëri një kryengritje të dështuar midis Judenjve, por që edhe ai humbi, dhe ata që e kishin ndjekur u shpërndanë.

5:38-39 Nëse kjo fe krishtere nuk ishte nga Perëndia, gjëja më e mirë do ishte të rrinin larg dhe ajo do të dështonte së shpejti. Luftimi s’do bënte gjë tjetër përveçse do ta forconte më tepër për të mbijetuar. (Ky argument gjithsesi nuk është i vërtetë. Shumë institucione jo të perëndishme kanë lulëzuar për shekuj me radhë. Në fakt, ato kanë fituar më shumë adhurues. Por argumenti është i vërtetë në kohën e Perëndisë, nëse jo në atë të njeriut.).

Në anën tjetër, vazhdoi Gamalieli, nëse lëvizja ishte nga Perëndia, ata s’do të ishin në gjendje ta prishnin dhe do të gjendeshin në luftë kundër vetë Perëndisë.

5:40 Kjo logjikë u pëlqye nga krerët, kështu ata thirrën apostujt, urdhëruan që të rriheshin, i ndaluan të flisnin në emër të Jezusit dhe i lanë të shkonin. Rrahja ishte pa kuptim dhe e padrejtë, reaksioni i pa arsyetueshëm i zemrave fanatike ndaj të vërtetës së Perëndisë [25]. Urdhëri që shoqëroi rrahjen ishte budallallëk dhe i kotë; ishte njësoj sikur të kishin urdhëruar diellin të mos ndriçonte, kur ata urdhëruan dishepujt të rrinin gojë mbyllur në lidhje me emrin e Jezusit!

5:41-42 Rrahja ushtruar mbi apostujt pati dy rezultate të pa pritura. Së pari u shkaktoi atyre një gëzim të thellë që ata ishin çmuar të denjë të vuanin për emrin [26] që ata donin. Së dyti, i përgatiti ata me një zell të rinovuar dhe këmbëngulje, çdo ditë në tempull dhe në shtëpi, duke mësuar dhe duke shpallur se Jezusi është Mesia.

Kështu edhe njëherë tjetër Satani e mashtroi vetveten.

MBI TË KRISHTERIN

DHE QEVERINË

Ndërkohë që të krishterët e parë bënë përpara me Ungjillin, ishte e paevitueshme që ata do të binin në kundërshtime me autoritetet qeveritarë dhe sidomos me krerët fetarë që në atë kohë kishin një juridiksion të konsideruar në çështjet civile. Besimtarët ishin të përgatitur për këtë dhe reaguan me vetpërmbajtje dhe dinjitet.

Në përgjithësi bindja e tyre ishte të respektonin dhe t’i bindeshin drejtuesve të tyre sepse janë caktuar nga Perëndia dhe janë shërbëtorë të Perëndisë për të bërë të mirën e përgjithshme. Kështu kur Pali padijenisht qortoi kryepriftin, dhe iu kërkua llogari, ai kërkoi menjëherë falje, duke cituar Eksodin 22:28 “Mos mallko princin e popullit tënd” (Veprat e Apostujve 23:5).

Megjithatë kur ligjet e njeriut bien në kundërshtim me urdhëresat e Perëndisë, atëherë bindja e të krishterëve ishte të mos i bindeshin qeverisë dhe të vuanin përndjekje të çfarëdo lloji që të ishin. P.sh., kur Pjetri dhe Gjoni u ndaluan të shpallnin Ungjillin, ata u përgjigjën: “Gjykoni ju nëse është e drejtë para Perëndisë t’ju bindemi më shumë ju sesa Perëndisë. Sepse ne nuk mund të mos flasim për ato që kemi parë dhe dëgjuar” (Veprat e Apostujve 4:19, 20). Dhe kur Pjetri dhe apostujt u arrestuan sepse vazhdonin të mësonin në emër të Krishtit, Pjetri u përgjigj: “Duhet t’i bindemi Perëndisë më tepër sesa njerëzve” (5:29).

Nuk ka asnjë sugjerim që ata ndonjëherë bënë apo që iu bashkëngjitën ndonjë përpjekjeje për të rrëzuar qeverinë. Pavarësisht nga persekutimi dhe shtypja, ata uronin vetëm mirësi për drejtuesit e tyre (26:29).

Nuk thuhet që ata do ta ulnin veten në ndonjë formë pandershmërie për të fituar favore nga qeveria. P.sh., Guvernatori Feliks priti më kot të merrte ndonjë rryshfet nga Pali (24:26).

Ata nuk e konsideruan si të papajtueshme me thirrjen e tyre të krishtere përdorimin e të drejtave të nënshtetësisë së tyre (16:37; 21:39; 22:25-28; 23:17-21; 25:10, 11).

Përsëri ata vetë nuk u angazhuan në politikat e kësaj bote. Përse? Asnjë shpjegim s’është dhënë. Por është mjaft e qartë: ata ishin njerëz të një qëllimi – të shpallnin Ungjillin e Krishtit. Ata i përkushtuan gjithë vëmendjen e tyre kësaj detyre. Ata besuan që Ungjilli është përgjigjja ndaj problemeve njerëzore. Kjo bindje ishte aq e fortë sa që ata s’do të kënaqeshin me gjëra të dorës së dytë, si p.sh. politika.

6:1 Nëse djalli nuk mund të shkatërrojë me sulme nga jashtë, ai do të përpiqet të rrënojë me anë të grindjeve brenda për brenda. Kjo gjë ilustrohet në këto vargje.

Në ditët e para të Kishës, ishte e zakonshme të bëheshin shpenzime ditore për vejushat e varfëra të Kishës që s’kishin asnjë mbështetje tjetër. Disa nga besimtarët që ishin Judenj e që flisnin greqisht u ankuan pasi vejushat e tyre nuk po trajtoheshin njësoj me vejushat e Hebrenjve (këto nga Jeruzalemi dhe Juda).

6:2, 3 Të dymbëdhjetë apostujt vunë re se me rritjen e Kishës, duhet të bëheshin disa para përgatitje për të trajtuar këtë çështje biznesi. Ata për veten e tyre nuk donin të braktisnin shërbesën që kishin në shpalljen e Fjalës së Perëndisë, për t’u marrë me punët financiare, kështu ata këshilluan që Kisha të emëronte shtatë burra, të mbushur me Frymën e Shenjtë për t’u marrë me punët e përditshme të Kishës.

Megjithëse këta burra nuk janë cilësuar si dhjakë në Bibël, nuk është e paarsyeshme nëse mendojmë për ta si të tillë. Vini re që fjala «Dhjak» në greqisht është «diakonos» e do të thotë dhjak, shërbëtor, shërbenjës.

Këtu kemi cilësitë e tyre:

1. Me dëshmi të mirë. (Me reputacion).
2. Të mbushur me Frymën e Shenjtë. (Shpirtërorë).
3. Plot me urtësi. (Praktikë).

Cilësi më të detajuara janë dhënë në 1 Timoteut 3:8-13.

6:4 Apostujt do t’ia kushtonin vetveten lutjes së vazhdueshme dhe shërbesës së fjalës. Renditja këtu është domethënëse. Së pari lutje dhe më pas shërbesa e Fjalës. Ata kishin këtë pikëpamje: t’i flisnin në fillim Perëndisë për njerëzit e më pas njerëzve për Perëndinë.

6:5, 6 Duke gjykuar nga emrat e shtatë burrave që ishin zgjedhur, shumica e tyre ishin Judenj përpara shpëtimit të tyre dhe që flisnin greqisht. Sigurisht që kjo ishte një pikë kryesore për grupin që bëri ankesën. Këtej e tutje s’do të kishte asnjë akuzë favorizuese nga ajo anë. Kur dashuria e Perëndisë mbush zemrat e njerëzve, ajo triumfon mbi mendjengushtësinë dhe egoizmin.

Vetëm dy nga dhjakët janë të mirënjohur për ne – Stefani, që u bë martiri i parë i Kishës dhe Filipi, ungjilltari që më pas shpalli Ungjillin në Samari, fitoi eunukun etiopas për Krishtin, dhe mirëpriti Palin në Cezare.

Pas lutjes apostujt shprehën se ishin të një mendjeje me zgjedhjen që bëri Kisha, duke vendosur duart mbi të shtatë.

6:7 N.q.s. vargu 7 lexohet së bashku me vargjet që vijojnë, duket sikur tregon se parapërgatitja e të shtatëve për t’u kujdesur për çështjet e biznesit rezultoi në një përparim më të madh për Ungjillin. Ndërkohë që Fjala e Perëndisë përhapej, shumë dishepuj iu shtuan bashkësisë në Jeruzalem, dhe një numër i madh priftërinjsh Judenj u bënë ndjekës të Zotit Jezus.

6:8 Tregimi tani përqendrohet në një nga dhjakët, Stefanin, [27] që u përdor fuqishëm nga Perëndia në kryerjen e mrekullive dhe në shpalljen e Fjalës. Ai është i pari që është thënë të ketë kryer mrekulli në librin e Veprave përveç apostujve. A ishte kjo çuarje përpara në një shërbesë më të lartë, një rezultat i besimit të plotë të tij si shërbëtor? Apo ishte thjesht një shërbesë shtesë që ai kreu në të njëjtën kohë? Është e pamundur ta përcaktosh nga teksti.

6:9 Kundërshtimi ndaj shërbesës së fuqishme të Stefanit u ngrit nga sinagogat. Këto ishin vende ku Judenjtë mblidheshin së bashku në Shabat për mësimin e ligjit. Sinagogat emërtoheshin sipas njerëzve që mblidheshin aty. E Libertinëve ishte ndoshta e Judenjve që ishin çliruar nga skllavërimi Romak. Kirena ishte një qytet në Afrikë, disa Judenj të të cilit ishin vendosur në Jeruzalem. Judenjtë e Aleksandrisë kishin ardhur nga porti detar i Egjiptit me atë emër. Kilikia ishte provinca në juglindje të Azisë së Vogël, dhe Azia ishte një provincë e Azisë së Vogël, përbërë nga tre territore. Duket që komunitete të Judenjve nga gjithë këto vende kishin sinagoga brenda ose afër Jeruzalemit.

6:10-14 Këta Judenj të zellshëm e luftuan Stefanin. Fjalët që ai tha dhe fuqia me të cilën ai foli ishte e parezistueshme. Duke mos pasur mundësi ta pushonin atë, ata nxitën dëshmitarë të rremë për të akuzuar Stefanin për blasfemi kundër Moisiut dhe Perëndisë [28]. Kur po qëndronte para Sinedrit, ai u akuzua se fliste kundër tempullit dhe ligjit. Ata në mënyrë të rreme e akuzuan atë për thënien se Jezusi do të shkatërronte tempullin dhe do të ndryshonte gjithë sistemin që Moisiu i kishte dhënë Izraelit.

6:15 Sinedri dëgjoi akuzat, por si panë Stefanin, ata nuk panë fytyrën e një demoni, por fytyrën e një engjëlli. Ata panë bukurinë e panjohshme të një jete që është plotësisht rreth Zotit, e përcaktuar të shpallë të vërtetën dhe më shumë e lidhur me atë çfarë Perëndia mendon, sesa me çfarë njerëzit mund të thonë. Ata panë diçka nga lavdia e Krishtit reflektuar në fytyrën rrezulluese të ndjekësit të Tij të devotshëm.

Në kapitullin 7, kemi mbrojtjen e zotë të Stefanit. Ajo fillon qetësisht me atë çfarë duhet të jetë një rishikim i historisë së Judenjve. Në vazhdim, përqendrohet në dy individë, Jozefin dhe Moisiun, që u ngritën lart nga Perëndia, u kundërshtuan nga Izraeli dhe më pas u lartësuan si çlirimtarë dhe shpëtimtarë. Edhe pse Stefani nuk krahason eksperiencat e tyre direkt me ato të Krishtit, ngjashmëria është e pagabueshme. Më pas Stefani lëshon një goditje therëse mbi krerët e Izraelit, duke i akuzuar ata për kundërshtim në zbatimin e ligjit të Perëndisë.

Stefani duhet ta ketë ditur që e kishte jetën në rrezik. Për të shpëtuar veten, gjithçka që duhet të bënte ishte një kompromis për të qetësuar bisedën. Por më mirë të vdiste sesa të tradhëtonte besimin e tij të shenjtë. Admironi kurajon e tij!

7:1-8 Kjo pjesë e parë e mesazhit na kthen ne në fillimin e formimit të kombit Hebre. Nuk është ekzaktësisht e qartë përse historia e Abrahamit është dhënë kaq gjerësisht. Ndoshta për:

1. Të treguar afërsinë dhe dashurinë e Stefanit për kombin e Izraelit.
2. Të na çuar tek historia e Jozefit dhe e Moisiut, të dy simbole të kundërshtimit të Krishtit.
3. Të treguar që Abrahami adhuroi Perëndinë dhe Perëndia pranoi adhurimin e tij edhe pse adhurimi i tij nuk kufizohej në ndonjë vend të veçantë (Stefani u akuzua se fliste kundër tempullit – “ky vend i shenjtë”).

Pikat e dukshme në biografinë e Abrahamit janë:

1. Thirrja e tij nga Perëndia në Mesopotami (v 2-3).
2. Udhëtimi i tij në Haran, dhe më pas në Kanaan (v4).
3. Premtimi i tokës, i bërë Abrahamit nga Perëndia, edhe pse vetë patriarkut nuk iu dha ndonjë tokë – siç u provua me marrjen e shpellës së Markpelahut si një vend varrimi (v 5). Përmbushja e atij premtimi është ende në të ardhmen (Heb. 11:13-40).
4. Profecia e Perëndisë mbi skllavërinë e Izraelit në Egjipt dhe çlirimi përfundimtar (v 6-7). Të dyja pjesët e kësaj profecie u plotësuan nga njerëz që ishin hedhur poshtë nga kombi, d.m.th. Jozefi (v 4-19) dhe Moisiu (v 20-36). Të 400 vjetët e përmendur në vargun 6 dhe tek Zanafilla 15:13, i referohen kohës kur populli Jude ishte brengosur në Egjipt. Të 430 vjetët cituar tek Eksodi 12:40 dhe Galatasve 3:17, mbulojnë periudhën nga mbërritja e Jakobit dhe familjes së tij në Egjipt, deri në Eksodin dhe dhënien e Ligjit. Izraelitët nuk u persekutuan gjatë 30 vjetëve të parë në Egjipt; në fakt ata u trajtuan mjaft mirë.
5. Besëlidhja e rrethprerjes (v 8a).
6. Lindja e Isakut, më pas e Jakobit, më pas e të 12 patriarkëve (v 8b). Kjo sigurisht sjell historinë deri tek Jozefi, një nga dymbëdhjetë djemtë e Jakobit.

7:9-19 Nga të gjitha simbolet e Krishtit në Dh.V., Jozefi është një nga më të qartët dhe më të çmuarit, edhe pse ai s’është deklaruar kurrë në mënyrë të veçantë. Me siguri Judenjtë në kohën e Stefanit duhet të kenë ndjerë shigjetat e mprehta të dënimit kur dëgjuan Stefanin që rishikoi shkallët e karrierës së Jozefit, e më pas i kujtoi çfarë ata i kishin bërë Jezusit nga Nazareti!

1. Jozefi u shit në Egjipt nga vëllezërit e tij (v 9).
2. Ai që u hodh poshtë nga vëllezërit u ngrit në fuqi dhe lavdi në Egjipt (v 10).
3. Vëllezërit e Jozefit shkuan në Egjipt për shkak të urisë së madhe, por nuk e njohën vëllain e tyre (v 11, 12).
4. Herën e dytë Jozefi iu shfaq vëllezërve që ta njihnin. Më pas, ai i hedhuri poshtë, u bë shpëtimtari i familjes së tij (v 13, 14). Shënim: Këtu duket sikur ka një kontradiktë midis 75 shpirtrave dhënë në vargun 14 dhe të 70 përmendur në Zanafilla 46:27. Stefani ndoqi përkthimin grek të Zanafillës 46:27 dhe të Eksodit 1:15 që ka 75. Teksti hebre ka 70, që nuk tregon gjë tjetër me rëndësi veçse një mënyrë të ndryshme të numërimit të familjes së Jakobit [29].
5. Vdekja e patriarkëve dhe varrosja e tyre në tokën e Kanaanit (v 15, 16). Një vështirësi tjetër shfaqet në këtë varg. Këtu thotë që Abrahami bleu një vend varrimi nga Emori. Zanafilla 23:16, 17 thotë që Abrahami bleu shpellën e Markpelahut në Hebron nga bijtë e Hethit. Jakobi bleu tokë në Sikem nga fëmijët e Emorit (Zanafilla 33:19). Ka disa mundësi: (1) Abrahami mund të ketë blerë tokë në Sikem dhe në Hebron. Më vonë Jakobi mund ta ketë riblerë truallin në Sikem; (2) Stefani mund të ketë përdorur emrin e Abrahamit në vend të pasardhësit të tij Jakobit; (3) Stefani mund të ketë përmbledhur blerjet e Abrahamit dhe Jakobit në një, për shkurtim. [30]
6. Rritja e familjes së Jakobit në Egjipt dhe skllavëria e tyre pas vdekjes së Jozefit (v 17-19). Kjo sigurisht, na përgatit ne për hapin tjetër në argumentin e Stefanit – trajtimi që mori Moisiu nga duart e popullit të tij.

7:20-43 Stefani tregon me guxim të vendosur që populli Jude ishte fajtor në të paktën dy kundërshtime të hershme të shpëtimtarëve që Perëndia kishte dërguar për t’i çliruar ata. Dëshmia e tij e dytë është Moisiu.

Stefani u akuzua për thënie të fjalëve blasfemuese kundër Moisiut (6:11). Ai provoi që kombi i Izraelit është pala fajtore – fajtorë që refuzuan këtë njeri të zgjedhur nga Perëndia.

Stefani rishikon jetën e Moisiut si më poshtë:

1. Lindja, jeta e hershme dhe edukimi në Egjipt (v 20-22). Fraza, i pushtetshëm në fjalë, mund t’i referohet shkrimeve të tij, pasi ai shprehu se nuk ishte gojëtar (Eksodi 4:10).
2. Kundërshtimi i parë nga vëllezërit e tij kur ai mbrojti një prej tyre kundër një egjiptiani (v 23-28). Vini re vargun 25! Ai na kujton neve kundërshtimin që iu bë Krishtit nga të Tijët!
3. Ikja e tij në vendin e Madianit (v 29).
4. Shfaqja e Perëndisë atij në ferrishtën që digjej, duke e kthyer atë mbrapsht në Egjipt për të çliruar popullin e tij (v 30-35).
5. Ai u bë shpëtimtari i kombit. (v 36).
6. Profecia e tij në lidhje me ardhjen e Mesias (v 37). (Si mua do të thotë “si Ai më ngriti mua”).
7. Roli i tij si ligjdhënës në kuvend në shkretëtirë. (v 38).
8. Moisiu u hodh poshtë për herë të dytë nga populli i tij, kur ata adhuruan viçin e artë (v 39-41). Idhujtaria e Izraelit është përshkruar më shumë në vargjet 42-43. Duke shpallur t’i ofronin sakrifica Zotit, populli mbarti çadrën e Molokut, një nga format më të neveritshme të idhujtarisë dhe u përkulën para Remfanit, një hyjni e yjeve. Për këtë mëkat Perëndia paralajmëroi se do t’i shpërngulte me një internim në Babiloni. Në vargjet 42 dhe 43 Stefani citon Amosin 5:25-27 nga versioni Septuagint [një version grek i Shkrimeve Judenje]. Prandaj internimi është thënë të jetë përtej Babilonisë në vend të “përtej Damaskut.” Sigurisht të dyja janë të vërteta.

Historia përsëritet. Në çdo brez ne mund të gjejmë të njëjtin shembull. Njerëzit janë njësoj. Kur ballafaqohen me mesazhin e Perëndisë, ata nuk kuptojnë (25). Kur nxiten të jetojnë në paqe, ata refuzojnë të dëgjojnë (27). Kur u jepet një shpëtimtar i dërguar nga Perëndia, ata e kundërshtojnë atë (39). Kur shpëtohen nga një situatë e keqe, ata preferojnë idhuj të kotë në vend të Perëndisë së mëshirshëm (41). E tillë është natyra njerëzore – rebele, mosmirënjohëse, prej budallai. Perëndia është i njëjtë. Perëndia që i foli Moisiut ishte i njëjti Perëndi që u kishte folur prejardhësve të tij (32). Ky Perëndi dëgjon kur njerëzit janë në hall (34). Ai vjen të shpëtojë (35). Ai udhëheq popullin e Tij nga vdekja në jetë (36). Ai i dorëzon në dëshirat e tyre ata që me vullnet të plotë nuk e pranojnë Atë (42). I tillë është Perëndia ynë i mrekullueshëm, mëshirplotë, i fuqishëm, i shenjtë. Ai është gjithnjë i njëjtë, çfarëdo që të ndodhë. (Malakia 3:6). Për ata që e dëgjuan Stefanin ishte një paralajmërim që të mos talleshin më Perëndinë. Është gjithashtu një garanci që çdo premtim i Perëndisë qëndron gjithmonë i patundur. [31]

7:44-46 Stefani u akuzua se foli kundër tempullit. Ai kthehet në ditët kur Izraeli kishte tabernakullin (çadrën) e dëshmisë në shkretëtirë. Ishte po kjo kohë kur njerëzit ishin gjithashtu duke adhuruar idhujt. Kur Jozueu i çoi Izraelitët në tokën e Kanaanit, dhe banorët e atyshëm u dëbuan, tabernakulli u soll në tokën e premtuar dhe vazhdoi deri në ditët e Davidit. Etërit kishin kërkuar të gjenin një banesë për Perëndinë e Jakobit dhe kështu gjetën hir përpara Perëndisë.

7:47-50 Dëshira e Davidit për të ndërtuar një tempull nuk u përmbush, por Salomoni i ndërtoi Atij një shtëpi.

Edhe pse tempulli ishte banesa e Perëndisë në mes njerëzve të Tij, Perëndia nuk u kufizua në atë ndërtesë. Salomoni e tha këtë qartë kur tempulli u përkushtua [inagurua] (1 Mbret. 8:27). Gjithashtu Isaia i kishte paralajmëruar njerëzit që ndërtesat nuk janë ato që Perëndia kërkon në të vërtetë, por më tepër një rrethanë morale dhe shpirtërore të jetës së njerëzve (Isa. 66:1, 2). Ai kërkon një zemër të thyer dhe të përulur. Ai kërkon një njeri që dridhet nga Fjala e Tij.

7:51-53 Krerët Judenj e kishin akuzuar Stefanin për shpifje kundër ligjit. Ai tani i përgjigjet akuzës me një denoncim të shkurtër.

Ata ishin njerëz qafëfortë dhe me zemër e veshë të parrethprerë. “Ai i qorton ata, jo si Izraeli i Perëndisë, por si kryeneçë dhe paganë të parrethprerë në zemër dhe në veshë.” Ata ishin bij të etërve të tyre që vazhdonin të kundërshtonin Frymën e Shenjtë. Etërit e tyre kishin persekutuar profetët që paralajmëruan ardhjen e Krishtit. Tani ata kishin tradhtuar dhe vrarë të Drejtin. Ata ishin populli që kishin dështuar në plotësimin e ligjit – populli të cilit ligji i ishte shpallur nga engjëjt.

Asnjë gjë tjetër s’ishte e nevojshme të thuhej! Në të vërtetë, asgjë tjetër s’mund të thuhet! Ata ishin përpjekur ta çonin Stefanin në gjyq. Por ai u bë prokurori dhe ata fajtorët. Mesazhi i tij ishte një nga fjalët përfundimtare të Perëndisë dhënë kombit të Judenjve para se Ungjilli të shpallej jashtë ndër Johebrenjtë.

7:54-60 Sapo Stefani bëri dëshminë publike që pa qiellin e hapur, turma refuzoi ta dëgjonte më shumë; ata bërtitën fort, hodhën akuza mbi të, e nxorën jashtë qytetit dhe e vranë me grurë.

Si të ishte një rastësi Fryma shënon emrin e një të riu që qëndroi rojë mbi veshjet e ekzekutuesve të djersitur. Emri i tij ishte Saul. Duket sikur Fryma na thotë, “Mbaje mend këtë emër. Do ta dëgjosh përsëri!”

Vdekja e Stefanit i ngjan asaj të Zotit tonë:

1. Ai u lut, “O Zoti Jezus, pranoje frymën time” (v 59). Jezusi ishte lutur “Atë, në duart e Tua po e dorëzoj frymën time” (Llu. 23-46).
2. Ai u lut, “O Zot, mos ua ngarko atyre këtë mëkat” (v 60). Jezusi ishte lutur, “O Atë fali ata sepse nuk dinë ç’bëjnë” (Llu. 23:34).

A nuk tregon kjo se gjatë kohës me Zotin Stefani ishte “transformuar në të njëjtin shëmbëllim nga lavdia në lavdi, posi prej Frymës së Zotit” (2 Kor. 3:18)?

Dhe pasi u lut, ai fjeti. Kur fjala “fjeti” është përdorur në lidhje me vdekjen në Dh.R., ajo i referohet trupit, jo shpirtit. Shpirti i besimtarit shkon të jetë me Krishtin (2 Kor. 5:8); trupi përshkruhet sikur fle.

Zakonisht Judenjve nuk u lejohej të zbatonin dënimin me vdekje; kjo ishte rezervuar për mbikëqyrësit e tyre Romakë (Gjo. 18:31b). Por Romakët duhet të kenë bërë një përjashtim kur tempulli ishte kërcënuar. Stefani ishte akuzuar se kërcënonte të shkatërronte tempullin. Megjithëse, akuza nuk ishte e vërtetë, ata e vranë. Judenjtë e akuzuan Zotin Jezus për të njëjtën gjë (Mark. 14:58), por dëshmia e të tjerëve që kishin qenë aty tregonte të kundërtën.

– Zgjidh Librin e Biblës –Parathënie për Dhiatën e VjetërParathënie për PentateukunZanafillaEksodiLevitikuNumratLigji i PërtërirëParathënie për librat historikëJozueueuGjyqtarëtRuthiLibri i parë i SamuelitLibri i dytë i SamuelitLibri i parë i MbretërveLibri i dytë i MbretërveLibri i parë i KronikaveLibri i dytë i KronikaveEsdraNehemiaEsteriParathënie për librat poetikëLibri i JobitLibri i PsalmeveFjalët e UrtaPredikuesiKantiku i KantikëveParathënie për librat profetikëIsaiaJeremiaVajtimetEzekieliDanieliOseaJoeliAmosiAbdiaJonaMikeaNahumiHabakukuSofoniaHagaiZakariaMalakiaPeriudha ndërtestamentareHyrje tek UngjijtëUngjilli sipas MateutUngjilli sipas MarkutUngjilli sipas LukësUngjilli sipas GjonitVeprat e ApostujveLetra drejtuar RomakëveLetra e parë drejtuar KorintasveLetra e dytë drejtuar KorintasveLetra drejtuar GalatasveLetra drejtuar EfesianëveLetra drejtuar FilipianëveLetra drejtuar KolosianëveLetra e parë drejtuar ThesalonikasveLetra e dytë drejtuar ThesalonikasveParathënie për letrat baritoreLetra e parë drejtuar TimoteutLetra e dytë drejtuar TimoteutLetra drejtuar TititLetra drejtuar FilemonitLetra drejtuar HebrenjveLetra e JakobitLetra e pare e PjetritLetra e dytë e PjetritLetra e parë e GjonitLetra e dytë e GjonitLetra e tretë e GjonitLetra e apostullit JudaZbulesa e Jezu Krishtit